Het is bijna drie maanden geleden dat Russische troepen Oekraïne binnenvielen. Wat een Russische ‘blitzkrieg’ moest worden, is ontaard in een langslepend gevecht. Han ten Broeke, directeur politieke zaken van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies: ‘We komen nu in de derde fase van de oorlog terecht.’
Wat heeft Rusland in de afgelopen drie maanden bereikt?
‘Helemaal niets. De oorlog is strategisch gezien één groot drama voor de Russen. Het begon als operatie om Oekraïne weg te vegen als natiestaat en als volk. Poetin heeft zich totaal vergist in de mate waarin Oekraïne een natiestaat is geworden, en in het feit dat de Russisch sprekende minderheid onderdeel wil zijn van die natiestaat in plaats van terug te keren naar Rusland. De Franse president Macron verklaarde twee jaar geleden de NAVO nog hersendood, Poetin heeft de NAVO volledig tot leven gewekt. Hij heeft de eenheid in de Europese Unie hersteld. De oorlog werkt totaal averechts voor Rusland. Het land had een economie die liep als een tierelier, kijk wat er nu van over is.’
Moet Poetin tot een deal komen om verder gezichtsverlies te vermijden?
Poetin moet een afweging maken tussen een deal verkopen aan de Russen en de oorlog blijven verkopen aan diezelfde Russen. Dat hij gezichtsverlies leidt, is een feit. Al voor de oorlog begon, stelde Rusland acht eisen aan het westen. Rusland wilde geen verdere uitbreiding van de NAVO naar het oosten en wilde NAVO-troepen zien verdwijnen uit landen die na 1997 lid zijn geworden van de NAVO. Het tegenovergestelde is gebeurd. Duitsland is zich aan het herbewapenen en heeft 50 jaar ‘Ostpolitik’ de deur gewezen, en NAVO-troepen zijn gestationeerd van de Baltische staten tot aan de Zwarte Zee.
‘Alleen Iran en Noord-Korea worden harder getroffen.’
Poetin heeft het dilemma dat als hij verder gaat om toch een overwinning te kunnen presenteren, hij tegelijkertijd het risico vergroot dat Rusland verder afglijdt naar een pariastaat. Als je kijkt naar de sancties die zijn opgelegd aan Rusland, dan zit het land op het niveau Venezuela, en net onder Iran. Verder wordt alleen Noord-Korea harder getroffen door sancties.
Andere NAVO-landen juichen toe dat Finland en Zweden tot de NAVO willen toetreden. Is dit een klap in het gezicht van Poetin?
‘Nee, het is het rechtstreekse gevolg van zijn eigen handelen. Dit is voor beide landen historisch. De zelfverklaarde neutraliteit van Zweden, die al 200 jaar duurt, komt hiermee ten einde. Voor de Finnen is het nog specialer, ze hebben altijd een afgedwongen neutraliteit gehad. Het Kremlin heeft aangegeven maatregelen te nemen, maar ik denk niet dat Finland en Zweden veel hoeven te vrezen. Zowel de Britten als Amerikanen hebben veiligheidsgaranties afgegeven voor zowel de Zweden als de Finnen, tot ze eenmaal NAVO-lid zijn.’
Het Britse ministerie van Defensie berichtte maandag dat Belarus troepen en wapens naar de Oekraïense grens stuurt. Gaan Loekasjenko’s troepen actief meevechten in de oorlog?
‘Van de meer onafhankelijke koers die Loekasjenko de afgelopen vijf jaar leek te varen, is de afgelopen maanden geen sprake van geweest. Belarus is sinds het begin van de oorlog een uitvalsbasis voor de Russen. Rusland heeft er kunnen oefenen en raketten kunnen testen. Bovendien heeft Loekasjenko gezegd dat ze een nucleaire mogendheid kunnen worden. Het zal me dus niet verbazen als Loekasjenko zijn troepen ook zal inzetten. Hij heeft de afgelopen jaren weinig angst voor sancties getoond.’
Wat verwacht u de komende tijd aan ontwikkelingen?
‘De eerste fase van de oorlog was de slag om Kiev, die verloor Rusland. De tweede fase was de slag om de Donbas en het bruggenhoofd bij Cherson, wat de Donbas verbindt met de Krim. We komen nu in de derde fase van de oorlog en die zou wel eens heel lang kunnen duren als de oorlog doorsluimert in de vorm van een bevroren conflict. Dat betekent: de strijd is niet dagelijks erg bloedig, maar er is ook geen vrede.
Dit interview door Gershon Osnabrugge werd op 16 mei 2022 gepubliceerd in het Nederlands Dagblad.
Foto bron: U.S Secretary of Defense
Experts
Related Content
