De kans is zeer groot dat de Verenigde Staten vandaag de Wereldhandelsorganisatie (WTO) lamleggen. Als er geen nieuwe rechters worden benoemd bij het belangrijkste orgaan van de organisatie, wordt de WTO effectief machteloos. “Eigenlijk is het straks geen scheidsrechter meer, maar een grote praatclub”, zegt Han ten Broeke, directeur politieke zaken bij denktank HCSS, in een interview met RTL Z.
De WTO is een internationaal overlegorgaan waarin vrijwel alle landen vertegenwoordigd zijn. Daar worden belangrijke afspraken en regels over handel gemaakt. Na een uitspraak van de WTO, wordt er door landen vaak nog bezwaar gemaakt bij een speciaal tribunaal – het Beroepsorgaan. In dat Beroepsorgaan zitten meerdere juristen die bepalen of een straf gerechtvaardigd is. Dat Beroepsorgaan gaf de WTO de afgelopen jaren zijn tanden. Nieuwe leden kunnen alleen benoemd worden als alle 163 landen in de WTO unaniem instemmen. De Verenigde Staten, ontevreden over de gang van zaken, blokkeerden de afgelopen twee jaar de benoeming van nieuwe juristen.
Scheidsrechter van het veld
Het gevolg daarvan is dat alle handelszaken die worden aangespannen na vandaag niet meer in hoger beroep behandeld kunnen worden, terwijl dat nu juist belangrijk was voor de WTO. De uitspraak van dat beroep is bindend.
“Dat ultieme karakter maakt de WTO een erg effectieve scheidsrechter”, zegt Han ten Broeke, directeur politiek bij denktank HCSS. “Als je het dan niet eens bent met de scheids kan je van het veld af lopen en protesteren, maar de VS sturen nu de scheidsrechter van het veld af en beginnen een competitie zonder regels.”
Zonder objectief oordeel van de geschillencommissie kunnen landen ook makkelijker, zonder consequenties, heffingen opleggen aan elkaar.
Wedstrijd armpje drukken
Volgens Ten Broeke past het in het beleid van Trump. “Hij wil de macht niet delen, dus doet met iedereen een wedstrijdje armpje drukken. De VS erodeert overal de orde waar ze zelf aan hebben bijgedragen en waar ze jaren van hebben geprofiteerd”, zegt Ten Broeke. “Het klimaatakkoord van Parijs waar Trump uitstapte, de Navo die hersendood wordt verklaard, de VN waar kritiek op is. De WTO past ook in dat rijtje.”
Tijger met een kunstgebit
De EU werkt aan een brede coalitie om de WTO grondig te hervormen. Onderdeel daarvan is in ieder geval dat er nieuwe leden worden benoemd in het geschillentribunaal. Ook moet duidelijker worden waar de WTO wel en niet over gaat. Daarmee komt de EU de VS tegemoet, zij maken zich namelijk ook zorgen over de ruimte die de arbiters nemen bij het beslechten van geschillen.
Voor deze plannen wordt er samengewerkt met veel verschillende landen, van Canada tot China. Het is alleen nog niet duidelijk of de VS over de brug komt. Op 12 december wordt daar officieel over gesproken in een WTO-vergadering.
Of dat iets uit gaat maken, is volgens Ten Broeke maar de vraag. Hij ziet de toekomst van de WTO niet rooskleurig in. “Het geschillenorgaan met bindende uitspraken dwingt respect af, maar een tandeloze tijger of één met een kunstgebit niet.”
Lees het hele interview en artikel door Pepijn Nagtzaam op de website van RTL Z.
Photo credit from the WTO website.
Experts
Related Content
