De nieuwe Griekse premier Alexis Tsipras gedraagt zich als Asterix die zijn Gallische dorpje tegen Romeinen en ander gespuis verdedigt. Maar zonder Obelix of toverdrank moet hij op zoek naar bondgenoten.
Opvallend is dat extreme partijen zoals Griekenlands Syriza en Frankrijks Front National veel sympathie voor Rusland hebben. De sympathie van Syriza voor Rusland zou wortelen in haar communistische, socialistische en anti-neoliberale achtergrond. Maar met de val van de Sovjet-Unie zijn communisme en socialisme daar ingeruild voor cowboykapitalisme. Er moet dus een andere verklaring voor die sympathie zijn.
Ik denk dat de echte reden een mengeling van bewondering voor Poetins Rusland en afkeer van de EU is. Dat laatste kan slechts populistische oorzaken hebben. De economische chaos heeft Griekenland aan zichzelf te wijten. De EU kan niet worden verweten dat de Griekse regering niet in staat is belastingen te innen of onmachtig is de corruptie aan te pakken. Griekenland mag blij zijn dat de EU en het IMF het land hebben geholpen. En de EU en het IMF hoeven niet blij te zijn dat nu Griekenland economisch weer wat in de lift zit Syriza voor onrust zorgt.
Energie-export
Bewondering voor Poetins Rusland plaatst Tsipras aan de verkeerde kant van de streep. Want dit betekent bewondering voor een antidemocratische, autocratische leider die een kleine kliek toestaat zich ten koste van de bevolking te verrijken. Het betekent ook bewondering voor een staatskapitalistisch land dat zijn energie-export, staatsbedrijven en buitenlandse investeringen als politieke instrumenten gebruikt. En het betekent bewondering voor een land dat de Krim annexeerde, rotzooi trapt in Oost-Oekraïne en zijn economie zo slecht op orde heeft dat die geruïneerd wordt door een paar sancties en lage olieprijzen.
De les voor Tsipras zou moeten zijn dat een leider als Poetin, die denkt dat hij kan doen en laten wat hij wil, uiteindelijk oploopt tegen een buitenwereld die hem een halt toeroept. Poetin heeft de Krim veroverd en zal die wel houden, maar heeft de energietransitie van de EU versneld en de animo om intensief zaken met Rusland te doen verminderd.
Daardoor schiet Poetin uiteindelijk in zijn eigen voet. Een grote bek werkt in de internationale betrekkingen averechts als je geen machtsmiddelen hebt. Rusland heeft die amper; Griekenland heeft die niet.
‘Geen marionet’
Het heeft er alle schijn van dat de nieuwe Griekse regering zich dit realiseert. De nieuwe minister van buitenlandse zaken Nikos Kotziat nam gas terug door te zeggen dat Griekenland sancties tegen Rusland niet wil torpederen.
“Ik ben geen marionet van Rusland”, zou hij hebben gezegd. Ook minister van financiën Yanis Varoufakis toonde zich tijdens zijn rondgang door Europa gematigder dan zijn premier. Hij wil alle leningen terugbetalen en lijkt aan te sturen op een wat langer uitgesmeerde betalingsregeling.
Daarmee werd voor de zoveelste keer aangetoond dat de speelruimte van landen in de internationale politiek klein is. Je kunt om electorale redenen hoog van de toren blazen, maar uiteindelijk bepalen andere landen de speelruimte.
Dat is meteen een goede les voor andere extreme partijen die Grote Beloften aan hun kiezers doen.
De column van Rob de Wijk verschijnt wekelijks in Trouw.
Experts
Related Content
