Een week in de politiek is lang. Dat maakt dat politici vooral tactisch manoeuvreren op de vierkante millimeter. Maar er is meer. ‘Events, dear boy, events’, constateerde de Britse premier Harold Macmillan ooit.
Premier Camerons referendum over de Brexit liep dus stuk op de immigratiecrisis. En de voorspelde verkiezingsoverwinning van May liep stuk op de aanslagen in Manchester en Londen. Wie zich vooral richt op het hier en nu, kijkt niet achterom. Dan val je terug op vaak onrealistische overtuigingen. Dit overkwam Jesse Klaver. In 2015 ontstond een vluchtelingencrisis die, samen met twee grote aanslagen in Frankrijk, een giftige cocktail opleverde die populisten de wind in de zeilen gaf. Kennelijk is hij dit vergeten.
Zeker, oorlogsvluchtelingen moeten humaan worden opgevangen, verdragen zijn belangrijk, en het is mooi als ze in Europa asiel kunnen aanvragen. Maar de praktijk is weerbarstiger dan velen denken. Solidariteit met vluchtelingen is mooi, maar als Midden- en Oost-Europese EU-landen weigeren ze op te nemen en hekken bouwen om ze buiten de deur te houden, dan zetten veel Nederlanders terecht vraagtekens bij ons eigen toelatingsbeleid. Dat geldt zeker voor degenen die nieuwkomers als verdringers op de arbeidsmarkt zien en vinden dat zij van ónze voorzieningen gebruikmaken. Zij zien dat in het eerste kwartaal van 2017 het aantal bijstandsgerechtigden door de instroom van asielzoekers toenam. In een jaar is het aantal bijstandstrekkers met een niet-westerse migratieachtergrond met 9000 gestegen. Dat zijn vooral Syriërs en Eritreeërs. Ook GroenLinks moet rekening houden met het politieke feit dat delen van de samenleving het gevoel hebben op de tweede plaats te komen.
Interimoplossing
Maar er is meer. De Turkijedeal is een opmaat voor een totaal andere benadering: terugsturen van elke migrant, inclusief oorlogsvluchtelingen, in ruil voor financiële steun en de toezegging een afgesproken aantal op te nemen. Dit soort deals moet er ook in Noord-Afrika komen. Deze aanpak moet ook het aantal verdrinkingen terugbrengen.
Maar ook dit zal een interimoplossing zijn. Kijk naar de cijfers. De belangrijkste bevolkingsgroei vindt de komende decennia in Afrika plaats. Het continent gaat van 1 miljard in 2010 naar 2,2 miljard inwoners in 2050. De helft van die groei vindt plaats in Afrika ten zuiden van de Sahara. Helaas vallen de negatieve effecten van klimaatverandering, slecht bestuur en corruptie daar vaak samen. Bovendien kan de economische groei de aanwas van al die nieuwkomers op de arbeidsmarkt niet bijbenen.
Het gevolg van al die ontwikkelingen? Interne conflicten, werkloosheid een geen perspectief voor veel Afrikanen. Gevreesd wordt dat mogelijk tientallen miljoenen nieuwe vluchtelingen en arbeidsmigranten daar vandaan gaan komen.
De omvang van de immigratieproblematiek en de maatschappelijke gevolgen in Europa zullen er uiteindelijk toe leiden dat vluchtelingenverdragen worden opgezegd, arbeidsmigranten op grond van geschiktheid worden toegelaten en vluchtelingen alleen buiten Europa asiel kunnen aanvragen. Dit vereist humane opvang in de regio en het stabiliseren van het Midden-Oosten en Afrika.
Alleen op die manier kunnen populisten worden gestopt die inspelen op terechte zorgen van burgers, maar er niet voor terugdeinzen de rechtsstaat te kortwieken.
In dit licht bezien offert GroenLinks de rechtsstaat op aan een ideaal dat al in 2015 achterhaald was.
De column van Rob de Wijk verschijnt wekelijks in Trouw.
Photo credit: Fabio Sola Penna via Foter.com / CC BY-ND