Met de weigering troepen te leveren aan een nieuwe missie in Syrië, gaf Nederland, althans voorlopig, Amerika nul op het rekest. De Amerikanen vroegen Nederland te helpen IS te beteugelen, patrouilles langs de Turkse grens te lopen en gevangengenomen Europese strijders te bewaken. Het idee werd door defensieminister Ank Bijleveld afgeserveerd met het valide argument dat er geen VN-mandaat is en dat een nieuw mandaat niet makkelijk te krijgen is. Ook ontbreekt het de uitgeholde Nederlandse krijgsmacht aan spullen voor een betekenisvolle bedrage en wil Nederland kennelijk niet het risico lopen in conflict met Assad, Turkije en IS te komen.
Positiever lijkt het kabinet over een tweede verzoek van de Amerikanen, namelijk het zenden van een fregat om de vrije doorgang van de scheepvaart in de Straat van Hormuz te garanderen.
Het is paradoxaal dat ‘nee’ werd gezegd tegen een missie die op inhoudelijke gronden te rechtvaardigen valt, en het Kabinet positiever lijkt te staan ten opzichte van een missie die het gevolg is van een actie van president Trump zelf, namelijk het opzeggen van de Iran-deal. Immers, er lijkt een directe relatie te zijn tussen het opzeggen van deze deal en de aanvallen op olietankers van de afgelopen maanden en de escalerende strijd die inmiddels tot het neerhalen van de Amerikaanse drone door Iran heeft geleid.
De tankeroorlog uit de jaren tachtig
Daarmee raakt Nederland betrokken bij een crisis die bondgenoot Amerika zelf heeft veroorzaakt. Ook heeft Nederland zich met de rest van de EU tegen het eenzijdig opzeggen van de Iran-deal uitgesproken en wijst het de indirecte sancties af die Amerika oplegt aan Europese bedrijven die zaken met Iran doen. Die bedrijven moeten ook in de VS worden geboycot.
Escaleert de strijd naar een regelrechte oorlog tussen Iran en Amerika, dan dringt zich de vergelijking op met de tankeroorlog die tijdens de strijd tussen Iran en Irak in de jaren tachtig van de vorige eeuw uitbrak. In een poging om het conflict te verbreden en elkaar economische schade toe te brengen, werden tankers beschoten, waardoor de scheepvaart met een kwart afnam en olieleveranties werden bedreigd, hoewel die geen moment echt in het geding kwamen.
Op zich kan Nederland een dergelijke missie wel aan. Voor de bescherming van de scheepvaart voldoen de Nederlandse multipurposefregatten waarmee onderzeeboten kunnen worden bestreden en aanvallen op tankers kunnen worden voorkomen. Als de grotere luchtverdedigings- en commandofregatten worden gestuurd kan Nederland Iraanse raketten onderscheppen en intensiever betrokken raken bij een Amerikaans-Iraanse oorlog.
Veel pleit ervoor om ook deze missie te blokkeren. Maar deze missie biedt ook een kans. Trump vindt zich een dealmaker die dossiers aan elkaar koppelt die niets met elkaar te maken hebben. Precies dat moeten Nederland en de overige Europese bondgenoten nu ook gaan doen.
We doen mee, maar dan moet Trump de relatie met Europa normaliseren. Dus ophouden met dreigen met een handelsoorlog en sancties tegen Europese bedrijven die zaken willen doen met Huawei of Iran. En eisen dat het Amerikaanse Iran- en China-beleid met de EU wordt gecoördineerd.
Dat dit harde afspraken vooraf eist, spreekt vanzelf.
Lees wekelijks de column van Rob de Wijk in Trouw.
Experts
Related Content
