Gaat president Macron, die naargeestig populistisch nationalisme afwijst, een poging doen om nog iets van de liberale westerse wereldorde overeind te houden?
Het zou mij niet verbazen. Die wereldorde van vrijhandel, sterkte instituties en internationaal recht heeft de afgelopen zeven decennia onder Amerikaans leiderschap een relatief stabiele wereld opgeleverd waarin staten met elkaar konden samenwerken en miljarden burgers als gevolg van vrijhandel, vrede en stabiliteit onmiskenbaar een beter leven hebben gekregen.
Historisch storten wereldordes in door de opkomst van nieuwe spelers, niet door zelfmoord zoals nu. Want twee landen die vanouds belangrijke pijlers onder die wereldorde zijn, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, laten het afweten.
De Britten zijn er nog steeds warme voorstanders van, maar hebben zich door de Brexit naar de zijlijn gemanoeuvreerd. Trump wil niet langer leiden, juicht die Brexit toe, wil af van handelsverdragen, zet zich af tegen milieuverdragen, pers en mensenrechten, en verklaart zijn liefde aan autoritaire populisten als Le Pen die weinig op hebben met feiten en de democratische rechtsstaat.
Regelsupermacht
De Chinese president Xi deed afgelopen januari in Davos al een gooi naar het leiderschap van de liberale wereldorde. Maar ik heb liever dat de EU dat doet. Want ik moet er niet aan denken dat China bepaalt hoe de mondiale handel in zijn voordeel wordt georganiseerd. Dan verliezen we nog meer.
De EU kan de motor van de liberale wereldorde worden, mits Macron de Frans-Duitse tandem aan de praat krijgt en mits hij na de parlementsverkiezingen van juni een mandaat krijgt. Als dat allemaal lukt, kunnen hervormingen worden ingezet die van de EU een echte mondiale leider maken.
Verdere economische integratie is dan de eerste stap. Dit kan bijvoorbeeld de invoering van eurobonds betekenen in combinatie met automatische sancties als begrotingsregels worden overtreden. De volgende stap kan dan een Europese begroting en een Europese minister van financiën zijn.
Op handelsgebied moet de Europese Unie zijn positie als regelsupermacht verder uitbouwen. Daardoor bepalen niet China, maar de EU-lidstaten de standaarden voor bijvoorbeeld milieu, voedselveiligheid en vrijhandel.
Als ook echt invulling wordt geven aan het gemeenschappelijk buitenland- en veiligheidsbeleid kan geen land ter wereld om de EU heen. Door middel van permanent structured cooperation kunnen landen nu al nauwer op defensiegebied samenwerken waardoor Rusland beter kan worden afgeschrikt en terroristen effectiever worden bestreden.
De hele column leest u in Trouw
Experts
Related Content
