In het laatste kwartaal van 2022 had slechts 25 procent van de vijftienplussers in Nederland nog vertrouwen in de Tweede Kamer. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. Dat is het laagste percentage sinds 2012, en het wil zeggen dat ruim driekwart van de bevolking geen vertrouwen heeft. Reden tot paniek is het echter niet, zegt strategisch analist Linde Arentze van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies bij BNR Nieuwsradio.
Temeer omdat er volgens haar op geen enkel moment sprake is van een merendeel dat vertrouwen heeft in de politiek. ‘Er zal altijd een zekere mate van wantrouwen aanwezig zijn’, zegt ze. En dat vindt ze een goed gegeven, omdat dat belangrijk is voor het democratisch functioneren van de Nederlandse rechtsstaat. ‘Dat mensen kritisch blijven en zich geroepen blijven voelen om naar de stembus te gaan.’
Wat volgens Arentze echter wél duidelijk is geworden de afgelopen jaren, is dat het vertrouwen wel degelijk gestaag daalt. Een goed voorbeeld daarvan is volgens Arentze de verkiezingsuitslag van 2021. ‘Normaliter is er ten tijde van verkiezingen altijd een vertrouwensdipje, waarna het vertrouwen juist weer toeneemt’, duidt ze. ‘Maar dat is nu ook uitgebleven.’
Aan de andere kant was er juist weer sprake van een vertrouwenspiek ten tijde van de coronacrisis, die volgens Arentze toe te schrijven is aan het zogeheten ‘rally ’round the flag’-effect: als een groep mensen wordt geconfronteerd met een heftige crisis, scharen ze zich en masse achter hun leider. ‘Maar zoals heel typerend is voor dat mechanisme, zien we dat dus ook weer normaliseren in 2021.’
Maar waar uit cijfers van het CBS bleek dat burgers steeds minder vertrouwen hebben in de overheid, daar bleek uit dezelfde cijfers dat burgers juist meer vertrouwen in elkaar hebben. En dat is een mooi gegeven, vindt Arentze. ‘Vertrouwen in de rechtsstaat gaat natuurlijk niet alleen om het verticale vertrouwen’, vervolgt ze. ‘Ook om het vertrouwen dat men in elkaar heeft.’
Luister de hele aflevering van De Strateeg hier terug:
Bron: BNR Nieuwsradio, 29 mei 2023
Over deze podcast
De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.
Host: Paul van Liempt
Redactie: Michaël Roele en Danah Kolstee