Een nieuw presidentschap van Donald Trump kan een ultieme trigger voor Europa zijn om echt op eigen benen te staan . Dat zegt Kenneth Manusama, jurist en Amerika-expert in BNR’s De Strateeg. ‘Als Trump uit het Navo-verdrag stapt, hoop ik dat dat dé trigger voor de Navo-bondgenoten is om zich wat eensgezinder te gedragen op defensie- en buitenlandpolitiek.
Op korte termijn zou zo’n scenario desastreus kunnen uitpakken, zegt Paul van Hooft, strategisch analist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Maar op de langere termijn kan het zomaar de schok zijn die Europa nodig heeft. ‘In de VS zien we een generatie politici en beleidsmakers die heel erg blijft hangen in het koude-oorlogmodel. De andere kant van de medaille is dat we dat in Nederland en Europa ook zien: veel West-Europeanen die mentaal niet de stap kunnen maken dat de VS niet meer de VS is van toen.’
Dat betekent volgens Van Hooft dat ook in Europa een verandering van generaties nodig is. ‘Ook hier heb je zo’n schok nodig; ik heb het idee dat mensen onder een bepaalde leeftijd toch een heel ander beeld hebben van de rol van de VS in de wereld.’ Als Europa zich onttrekt aan het spel dat de Verenigde Staten, Rusland, China en mogelijk Iran spelen, kan het zeker sterker worden, denkt ook Manusama. Het moet zich dan wel realiseren dat het op zichzelf is aangewezen en geen speelbal moet worden van andere landen.
Gewenste defensiecapaciteit
Voldoen aan het Navo-verdrag is volgens Manusama meer dan een kwestie van wat extra geld in een potje stoppen. Wat wezenlijker is, is dat je als land voldoende bijdraagt aan het collectief, zodat je voldoende budget hebt om aan de gewenste defensiecapaciteit te voldoen en een nuttige bijdrage te kunnen leveren als dat nodig is. ‘We hebben de afgelopen 75 jaar geleund op het grote defensiebudget van de Amerikanen. We hadden denk ik ook veel meer een waardengemeenschap met de Amerikanen.’
Die waardengemeenschap is zelfs waar de Navo oorspronkelijk deels op gestoeld is. Maar intussen is het steeds lastiger om die gemeenschappelijke waarden te vinden, zegt Manusama. ‘Joe Biden belijdt dat met de mond, maar we hebben al geconstateerd dat het een boodschap is die niet meer geldt; we kunnen er niet meer van uitgaan dat we nog bepaalde waarden delen. Zeker als we zien dat de Verenigde Staten met zichzelf overhoop liggen, juist als het gaat om die waarden, zoals je ziet bij de moeizame steun aan Oekraïne.’
Aansluitingspunten afgebrokkeld
Volgens Van Hooft zijn die gemeenschappelijke waarden flink vertroebeld, onder meer door het wegvallen van de gedeelde belangen in de Koude Oorlog. Bovendien hadden vorige generaties Amerikanen nog een grotere band met Europa, omdat ze eerste of tweede generatie-immigranten waren. ‘Dat betekent niet dat ze altijd een positief beeld hadden over Europa, maar het betekent wel dat ze kennis en affiniteit hadden met de oude Europese cultuur. Al die kleine aansluitingspunten zijn afgebrokkeld.’
Bron: BNR Nieuwsradio, 13 november 2023
Over deze podcast
De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.
Host: Paul van Liempt
Redactie: Michaël Roele
Experts
Related Content
