In 1983 protesteerden 550.000 mensen op het Malieveld tegen de plaatsing van kruisraketten en de Pershing 2, een ballistische raket met atoomkop. Twee jaar later zetten 3,7 miljoen mensen hun handtekening onder een petitie om de plaatsing van deze middellange-afstandswapens in Nederland te stoppen. Dit soort protesten klonk overal in Europa.
Ze waren het gevolg van het Navo-dubbelbesluit van 1979 om, in reactie op de plaatsing van de Russische SS-20, dit soort wapens in Europa te stationeren. Uiteindelijk kwamen die wapens er niet. Het einde van de Koude Oorlog maakte het INF-akkoord mogelijk, dat raketten met een bereik van 500 tot 5500 km verbood. Europa zou daardoor niet langer worden bedreigd door een categorie wapens die speciaal voor nucleaire oorlogvoering op dit continent was ontwikkeld.
Begin deze maand werd het door president Trump eerder opgezegde INF-akkoord definitief ten grave gedragen. Daarmee zijn we terug bij af. Dat bleek toen Amerika deze week kruisraketten testte met een tot voor kort illegaal bereik. Al eerder besloot Trump in het kader van de Nuclear Posture Review 17 miljard dollar te investeren in nieuwe tactische kernwapens die op het slagveld kunnen worden ingezet.
De wapenwedloop komt weer op stoom
Rusland testte in 2017 al een wapen met een verboden bereik, de Novator 9M729 of SSC-8, en kwam deze maand in het nieuws met een mislukte rakettest nabij Severodvinsk, waarbij radioactiviteit vrij kwam en verschillende mensen omkwamen.
De wapenwedloop komt weer op stoom. Het geeft te denken dat het feit dat over de hoofden van de Europeanen een wedloop wordt uitgevoerd met wapens, waarmee Amerika en Rusland elkaar niet kunnen raken, maar wel Europa kunnen vernietigen nauwelijks tot protesten leidt, terwijl de situatie gevaarlijker is dan tegen het eind van de Koude Oorlog. Nieuwe generaties politici hebben geen idee van wat kernwapens zijn en welke ideeën voor het gebruik eraan ten grondslag liggen. Burgers zien het al helemaal als een ver-van-hun-bedshow. De crisisbeheersingsmechanismen die tijdens de Koude Oorlog werden ontwikkeld, zijn goeddeels ontmanteld.
De wapens die nu worden ontwikkeld, zijn er voor oorlogvoering in twee ‘theaters’: Azië en Europa. Azië wordt door Trump als belangrijkste reden genoemd om het INF-akkoord op te zeggen. Waarom mogen Chinezen en Noord-Koreanen die wapens wel ontwikkelen en Amerikanen niet? Trump heeft, zoals wel vaker, een punt. Maar waarom werd dat INF-akkoord dan niet zo geamendeerd dat deze voor Europa ultiem bedreigende categorie wapens niet verboden bleef?
Gezamenlijk defensiebudget van 250 miljard euro
Het gemak waarmee de veiligheid van Europa te grabbel wordt gegooid, geeft te denken en past in de twijfel die Trump zaait over zijn steun voor de Navo en de Amerikaanse veiligheidsgarantie in geval van een conflict met Rusland. De redenering dat deze categorie wapens juist de veiligheidsgarantie versterkt, omdat Amerika buiten schot blijft en er dus geloofwaardiger mee kan dreigen, is onzin. Voor Rusland maakt het niet uit waar de vernietiging vandaan komt en het zal met intercontinentale raketten tegen Amerika elke aanval vergelden.
Voor Europa is er maar één conclusie mogelijk: sla de handen ineen, word militair onafhankelijk van Amerika en organiseer zelf je defensie tegen Rusland. Met een gezamenlijk defensiebudget van 250 miljard euro tegen 60 miljard voor Rusland moet dat wel lukken.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
