Amerikaanse boeren zijn de eerste termijn met Donald Trump als president nog niet vergeten. Jaren geleden wilde hij de opkomst van China met een handelsoorlog afremmen. Maar toen de Chinezen tegensancties oplegden, werd de agrarische sector hard geraakt. Vooral de Midwest.
In de periode van medio 2018 tot en met het einde van 2019 is de waarde van de agrarische export met 27 miljard dollar gedaald. De export van sojabonen naar China stortte bijna compleet in. Dit was op zijn beurt weer een klap voor veel fabrikanten van landbouwmachines.
Brazilië dat de exporten naar China compenseerde, werd de lachende derde. Tegelijkertijd werden de bevoorradingsketens mondiaal ontregeld. De kans dat dit tijdens een tweede termijn met Trump aan de macht weer gebeurt, is groot. Want de Amerikaanse president wil behalve een algemene heffing van 10 procent op alle importproducten, een heffing van 60 procent op importen uit China.
Daar zitten Amerikaanse boeren niet op te wachten. Tel daar de aangekondigde deportatie van 20 miljoen documentloze immigranten bij op en je weet dat de sector een tekort aan arbeidskrachten krijgt.
Trump wil dit compenseren door innovatie en vergaande deregulering van de sector, inclusief het opschorten van alle knellende milieumaatregelen en duurzame productie. Ondanks dat sojaboeren weten dat Trumps maatregelen dramatische effecten kunnen hebben, stemden ze toch massaal op hem. Ze waren vooral boos op Biden, die de maatregelen van Trump niet geheel terugdraaide.
Raakt een tweede termijn met Trump als president ons? Ongetwijfeld. Nederlandse boeren zijn gebaat bij stabiele trans-Atlantische betrekkingen zonder handelsoorlogen die de mondiale bevoorradingsketens op zijn kop zetten. Maar de kans is groot dat Trump ook nu weer landbouwproducten, zoals Nederlandse kaas, inzet als onderhandelingsmiddel. Argumenten dat het allemaal wel zal meevallen omdat Amerika onze producten nu eenmaal nodig heeft, is wensdenken.
Er is wel een klein lichtpuntje. De veranderde geopolitieke situatie zal elke normale Amerikaanse president dwingen om terughoudend naar de Europese Unie te zijn. Er woeden nu oorlogen in het Midden-Oosten en Europa. En een militaire confrontatie met China over Taiwan wordt waarschijnlijker.
Een normale president wil dan op de Europese bondgenoten kunnen vertrouwen. Wanneer Trump de steun aan Oekraïne staakt en de Europese Unie importheffingen oplegt, lopen de Europese veiligheid en economie gevaar en snijdt hij in eigen vlees.
Maar Trump is geen normale president. Het zijn dit soort scenario’s die Europese leiders moeten doordenken. Helaas zijn ze daar niet erg goed in. Want op dit punt is de Europese Unie stuurloos, zoals we konden constateren tijdens de top van vorige week in Boedapest.