Volgens de Van Dale betekent solidariteit ‘gevoel van eenheid met anderen’. Ik zou daaraan willen toevoegen ‘mits de begroting dat toelaat’. Dat verklaart waarom premier Rutte zegt dat hij de afgelopen jaren over weinig ‘met zoveel passie’ heeft gesproken als over het racismeprobleem. In tegenstelling tot excuses voor het slavernijverleden die tot claims tegen de Nederlandse staat kunnen leiden, kost praten met passie namelijk niks.
Deze week werd bekend dat het kabinet niet meegaat met de oproep van prominente Nederlanders om het hart te laten spreken bij de hulpverlening aan Curaçao, Aruba en Sint-Maarten. Het kabinet wil die landen alleen helpen als er wordt hervormd. Nederland dwingt de salarissen te korten en wil zich vergaand met de organisatie van het bestuur bemoeien. Dat die landen helemaal niets aan de crisis kunnen doen doet niet ter zake.
Buurland Venezuela is door politiek wanbeleid ingestort, orkanen hebben verwoestingen aangericht en door de coronacrisis komt er geen toerist meer. De werkloosheid gaat naar 30 tot 50 procent. Tegelijkertijd is minister-president Rhuggenaath van Curaçao bezig met bezuinigingsmaatregelen en een reorganisatie van het ambtenarenapparaat. Nederland stelt volgens hem ‘voorwaarden waar we ondanks alle moeite niet aan kunnen voldoen’.
Dit is een tijd waarin je over de brug moet komen
Inderdaad is er wat mis op de eilanden. Er is sprake van corruptie en zwak bestuur. Maar dit is een tijd waarin je over de brug moet komen en moet zeggen: ‘je krijgt de steun en de schuld betaal je af met hervormingen waarover we later spreken’. Je zegt ook niet tegen je gewonde buurman dat je 112 pas belt als hij belooft zich beter te gedragen.
Een crisis gebruiken als drukmiddel leidt slechts tot haat. Dat bleek ook tijdens de discussie over steunverlening aan Italië en andere zuidelijke landen. Uiteindelijk verzuchtte de Portugese premier António Costa of Nederland de EU niet beter kan verlaten. Een aantal Nederlandse commentatoren en politici was het met hem eens.
Daarmee werd tevens duidelijk dat dit soort politiek tot onvoorziene ongelukken kan leiden. In het Verenigd Koninkrijk zijn ze inmiddels ook tot dat besef gekomen. Slechts 35 procent van de bevolking is nog blij met de brexit. Voor de rest toont de coronacrisis aan dat je beter af bent binnen dan buiten de EU.
In Nederland zijn er inmiddels ook ongelukken gebeurd. Tijdens de coronacrisis mochten duizenden Nederlanders Marokko niet verlaten. Het was een bedankje voor de zware veroordelingen die volgden na massale protesten in het Rifgebergte in 2018. Discussie over de verlaging van Nederlandse uitkeringen aan inwoners van Marokko en mislukte onderhandelingen over het terugnemen van illegalen deden de rest.
We zijn inmiddels zo met onszelf ingenomen
In de kwestie-Marokko bleef Nederland steken in verontwaardiging. We zijn inmiddels zo met onszelf ingenomen dat ons zelfbeeld daaronder is gaan lijden. Als hervormingen worden geëist, dient Nederland als lichtend voorbeeld. We doen het hier immers beter dan de rest van de wereld. Vandaar ook dat Nederland een ‘intelligente lockdown’ afkondigde.
Dat Nederland zichzelf diplomatiek isoleert en steeds minder wordt gegund wordt niet gezien. Uiteindelijk vecht je daardoor tegen een boze buitenwereld, terwijl je die juist in crisistijd heel hard nodig hebt. Echt, solidariteit is iets meer dan een rekensom.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
