HCSS
  • Home
  • Research
    • Research
      • All Publications
    • Trending Topics
      • Europe in the Indo-Pacific Hub
      • Climate & Security
      • Energy & Natural Resources
      • Cyber Policy and Resilience
      • Initiative on the Future of Transatlantic Relations
      • PROGRESS / Strategic Monitor
    • All Topics
      • Defense & International Security
      • Global Power Shifts
      • National Security Strategy
      • Energy
      • Environment & Climate
    • All Topics
      • RuBase
      • Governance & International Organization
      • Technology & Innovation
      • Sustainability & Resource Scarcity
    • All Topics
      • Minerals & Metals
      • Emerging Economies
      • Terrorism Piracy & Crime
      • Food
      • Water & Land
  • News
    • Podcasts
    • Columns
    • Events
  • Services
    • The HCSS Datalab
      • Climate Security Risk Monitor
    • Strategic Capability Gaming
    • Studio HCSS
    • Strategic Analysis
    • Summer Schools
    • IDCSS 2021
      • About
      • Cyber Resilience Game
      • 2021 Challenges
      • Program 2021
      • Organizers
      • FAQ
      • Apply
  • About Us
    • Experts
    • Contact
    • Press & Media Inquiries
    • Jobs
    • Partners & Clients
    • IMCCS
    • Global Futures Foundation
  • Search
  • Menu Menu

News

Column: Minder koeien, meer windmolens. Is dat het Nederlandse antwoord op de stikstofcrisis?

July 9, 2021

Nederland heeft de neiging om zijn eigen problemen te creëren. Neem de energietransitie. Een van de onuitgesproken aannames is dat Nederland op energiegebied zelfvoorzienend moet worden. Dus plempen we de Noordzee en delen van het vasteland vol met windmolens en zonnepanelen. Omdat we het daarmee niet gaan redden is een discussie over kernenergie en waterstofgas gestart.

Waterstofgas van de Saoediërs

Een andere oplossing is energie importeren. Dat is zelfs onvermijdelijk als het burgerlijk verzet tegen windmolens, zonneparken en kerncentrales verder aanzwelt. Voorzichtig beginnen we te erkennen dat we bijvoorbeeld voor de import van waterstofgas afhankelijk worden van landen als Marokko en Saoedi-Arabië, net nu we dachten van de Saoediërs verlost te worden.

Iets dergelijks speelt met de stikstofcrisis. De boeren in rep en roer, milieuactivisten blij, toen deze week een nieuw rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) verscheen. Mogelijk zullen uit de ‘stikstofgevoelige provincies’ Gelderland, Overijssel en Noord-Brabant de veehouderij en akkerbouw verdwijnen.

Maar zelfs bij een volledig vegetarisch dieet komen er nog steeds broeikasgassen vrij. Nul emissie is volgens het PBL onmogelijk, tenzij de hele agrarische sector wordt afgeschaft. Maar dan verplaatst de uitstoot zich naar omringende landen, want we zullen blijven eten.

Onoplosbaar probleem

Bovendien importeren we zoveel broeikasgassen dat alle maatregelen tezamen onvoldoende zijn om onder een natuurvriendelijke stikstofgrens te komen. Kortom, er is een onoplosbaar probleem.

Het PBL stelt dat het ook een zelf gecreëerd probleem is. De stikstofcrisis is volgens het PBL een nationale crisis ‘die voortkomt uit plaatsgebonden natuurproblematiek’. Lees: de verwevenheid van landbouwgrond met Natura-2000 gebieden. Terecht merkt het planbureau op dat de klimaatproblematiek mondiaal van aard is en dat er geen noodzaak is om bij het halen van klimaatdoelen de maatregelen geografisch te concentreren.

Voordat de politiek besluit tot een nog ingrijpender verbouwing van deze sector, is het goed af te wachten hoe de onderhandelingen binnen de EU zich ontwikkelen. Elke lidstaat hoeft niet eigenstandig nul emissies te bereiken. Ook is het technisch mogelijk om de klimaatdoelen te halen en veestapel en landbouwareaal te handhaven. Makkelijk is het niet, maar dat geldt ook voor de energietransitie.

Korte-termijnbeleid

Cruciaal is dat Nederland weet wat het wil. Die visie lijkt momenteel niet verder te komen dan meer windmolens en minder koeien. Langetermijndoelen proberen we met een onsamenhangend nationaal korte-termijnbeleid te bereiken.

Maar hoe verhoudt zich dit tot de Europese energietransitie en de Green Deal die in 2050 de hele EU klimaatneutraal wil maken? Ik hoor te weinig over de route daarnaartoe en de gevolgen van die transitie. Uit een recente studie van het Amerikaanse ministerie van landbouw bleek dat het doorvoeren van de Green Deal tot een teruggang van de Europese landbouwproductie van 7 tot 12 procent zal leiden. De voedselprijzen zullen stijgen, de voedselzekerheid wordt aangetast, de Europese economie krimpt en de arme landen worden hard geraakt.

Nederland als landbouwnatie ook, voeg ik daar aan toe. Ik ben voor vergroening, maar die moet dan wel hand in hand gaan met een plan hoe we Nederland en Europa welvarend en veilig houden.

Minder koeien, meer windmolens. Is dat het Nederlandse antwoord op de stikstofcrisis? | Trouw

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

  • Share on Facebook
  • Share on Twitter
  • Share on WhatsApp
  • Share on LinkedIn
  • Share by Mail

Experts

Rob de Wijk

Related News

Related Content

  1. Rob-de-Wijk-Column-Trouw
  2. Boekestijn en De Wijk Zomer Special: Gaat het wel goed met Rob de Wijk?
  3. Lezing Rob de Wijk in Hattem over China

Office Address

  • The Hague Centre for Strategic Studies
  • Lange Voorhout 1
  • 2514 EA The Hague
  • The Netherlands

Contact Us

  • Telephone: +31(70) 318 48 40
  • E-mail: info@hcss.nl
  • IBAN NL10INGB0666328730
  • BIC INGBNL2A
  • VAT NL.8101.32.436.B01
  • Contact

Legal & Privacy

  • Disclaimer & Privacy
  • Terms & Conditions (NL) 
  • Terms & Conditions (ENG) 
  • Responsible Disclosure Policy

Follow us

© The Hague Centre for Strategic Studies
    First Cyberstability Paper Series: New Conditions and Constellations in Cyb...HCSS DigestHCSS Digest | Week 27
    Scroll to top

    GDPR Consent

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Privacy policy | Close
    Settings

    GDPR Consent Settings

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Website statistics collect anonymized information about how the site is used. This information is used to optimize the website and to ensure an optimal user experience.

    View details

    Functional cookies are used to ensure the website works properly and are neccessary to make the site function. These cookies do not collect any personal data.  

    View details
    Forget my settings Deleted!