Rob de Wijk is niet gelukkig met het feit dat pensioenfondsen uit de fossiele energie stappen, schrijft hij in zijn column voor Energiepodium.
“ABP moet direct stoppen met fossiele beleggingen”, betoogden drie rijksambtenaren onlangs in NRC Handelsblad. Want de huidige investeringen in de fossiele industrie zouden niet in lijn zijn met het klimaatakkoord van Parijs. Inmiddels zijn er al pensioenfondsen uit de fossiele industrie gestapt. Ik ben daarmee niet gelukkig. Als deeltijdhoogleraar zit ook ik in het ABP. Ook al ben ik voor de energietransitie, ik wil voorlopig niet dat het ABP zijn koers wijzigt.
Oproepen, zoals die van de drie rijksambtenaren om op ‘op korte termijn’ te stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen klinken misschien aantrekkelijk, maar roepen de vraag of wat ‘korte termijn’, ‘snelle afbouw’ en ‘snelle transitie’ inhoudt als de energietransitie van de EU tot 2050 loopt.
“Alleen al de notie dat gas de transitiebrandstof is, rechtvaardigt voorgaande investeringen”
De World Energy Outlook van het Internationaal Energieagentschap (IEA) constateerde dat de afhankelijkheid van olie en gas tot 2030 onveranderd groot blijft. Pas na 2030 zal alleen het mondiale gebruik van olie afvlakken. Omdat gas door veel landen als transitiebrandstof wordt gezien, zal het Europese gasverbruik tot 2030 toenemen van 350 miljard kubieke meter in 2018 naar 400 miljard kubieke meter.
Alleen al de notie dat gas de transitiebrandstof is, rechtvaardigt voorgaande investeringen. En ja, het duurt lang. Wind en zon leveren een beperkte bijdrage en waterstof is als alternatief nog heel ver weg. In de tussentijd is niet investeren in fossiel gevaarlijk. Bovendien zou ik niet weten waarom je niet in energiereuzen mag investeren die ook werk van de energietransitie maken.
Kijk wat er momenteel gebeurt. Japan schakelt over van kern- naar gascentrales. Ook voor Duitsland wordt gas belangrijker. De Energiewende hapert omdat de vraag naar elektriciteit sneller stijgt dan voorzien, onder meer door het succes van elektrische auto’s. De uitbouw van het stroomnet gaat te traag, de aanleg van wind- en zonnepanelen stagneert en de druk om kolencentrales sneller te sluiten neemt toe. Door het onbezonnen besluit om kerncentrales te ontmantelen moeten de Duitsers gas uit Rusland halen. Daardoor zijn ze met de Nord-stream 2 pijpleiding in een geopolitiek steekspel van jewelste terecht gekomen. Westerse politici verdenken Rusland de gastoevoer naar Europa nu te manipuleren, wat bijdraagt aan de huidige stijging van de gasprijzen. Het IEA drong er in Moskou op aan snel meer gas te leveren. Veertig Europarlementariërs willen een onderzoek naar vermeende Russische praktijken.
“Prijsstijgingen leiden ook tot economische en sociale problemen die de energietransitie gaan remmen”
De gasprijzen stijgen om meer redenen. Het dichtdraaien van de Groningse gaskraan, de afnemende LNG-productie, de snelgroeiende vraag naar gas uit Azië en de afnemende rol van kolen zijn hier ook debet aan. Voor wie de energietransitie niet snel genoeg kan gaan, is dit geweldig nieuws. Maar daarbij wordt vergeten dat de prijsstijgingen ook leiden tot economische en sociale problemen die de energietransitie gaan remmen.
Ik zie een ontwikkeling die mij niet bevalt. Er is een steeds grotere kloof tussen activisten en delen van de bevolking die de energietransitie overmorgen willen afronden en de bestuurders die rekening moeten houden met de technische mogelijkheden en de economische en sociale gevolgen. Kijk naar de Britten. Daar zorgden activisme en politiek opportunisme voor de Brexit. Vervolgens verlieten buitenlandse vrachtwagenchauffeurs het land, waardoor nu benzinestations droog staan.
“Houd asjeblieft een beetje rekening met haalbaarheden en gevolgen”
Als het transitieproces door achterlopende investeringen in fossiel en onhaalbare eisen over snelheid van de rails loopt, worden we op korte termijn geconfronteerd met energietekorten en ongehoorde prijsstijgingen zonder dat er duurzame alternatieven zijn. Nu al lopen de gasrekeningen zo hoog op dat een half miljoen Nederlanders de rekening niet kan betalen. Dat gaat per definitie ten koste van het draagvlak voor een energietransitie. In Frankrijk is al een plafond voor de gasprijzen bepaald en meer landen zullen volgen. Hoe meer aan subsidies voor fossiele brandstoffen wordt besteed, des te minder er is voor de energietransitie zelf. En dat terwijl de winter en de energietransitie nog niet eens echt zijn begonnen.
De conclusie? Activisme is goed en houdt politici en beleidsmakers scherp. Maar houd alsjeblieft ook een beetje rekening met haalbaarheden en gevolgen. En zie de transitie als een proces dat decennia duurt. Echt, investeringen in fossiel blijven nog tientallen jaren nodig.
Bron: Energiepodium.nl
Experts
Related Content
