Research
Waarom omarmen sommige Nederlanders alternatieve verklaringen voor maatschappelijke gebeurtenissen?
In deze nieuwe HCSS Focus onderzoeken Gerben Bakker en Jesse Kommandeur, met bijdragen van Emma Bokel, Marit Weurding en Rens van Dam, hoe Nederlanders zich verhouden tot alternatieve verklaringsmodellen — variërend van kritische scepsis tot complexere anti-institutionele of esoterische narratieven.
Met behulp van een landelijke peiling en inzichten uit de HCSS Publieksmonitor Maatschappelijke Stabiliteit bieden we een momentopname van de onderliggende sentimenten. Het rapport neemt geen standpunt in en stuurt niet op beleidsrichtingen; het signaleert trends en schetst de mogelijke maatschappelijke gevolgen van een gefragmenteerd informatie-ecosysteem.
De publicatie toont hoe psychologische behoeften, sociaal-economische omstandigheden en digitale platformdynamieken samen invloed hebben op de aantrekkingskracht van alternatieve verklaringen. Tegelijkertijd laat het rapport zien dat democratische samenlevingen beschikken over een aanzienlijk adaptief vermogen, en dat transparante instituties, mediawijsheid en een gezamenlijke informatiestandaard bijdragen aan maatschappelijke veerkracht.
Auteurs: Gerben Bakker, Jesse Kommandeur
Met bijdragen van: Emma Bokel, Rens van Dam, Marit Weurding en Thijs van Aken
Met dank aan: Jeroen van Lindert (KiesKompas) en Willem Blanken (KiesKompas)
De publieksmonitor is een onderzoekslijn binnen HCSS in opdracht van de Nederlandse politie. De analyses in dit rapport zijn afgerond in november 2025. Gebeurtenissen of ontwikkelingen die plaatsvonden in de periode tussen afronding en publicatie zijn niet van invloed geweest op de bevindingen.
Related Content
