De nieuwe Winterpeiling van de HCSS Publieksmonitor Maatschappelijke Stabiliteit laat zien dat Nederlanders hun samenleving opnieuw als kwetsbaar beoordelen. De maatschappelijke stabiliteit krijgt wederom een 6,1, maar het aandeel Nederlanders dat een onvoldoende geeft blijft stijgen. Vooral interne spanningen worden als grootste risico’s gezien voor de stabiliteit van Nederland.
Uit de Winterpeiling blijkt dat binnenlandse bronnen van onvrede, zoals maatschappelijke verdeeldheid, politieke onvrede en een haperende overheid, veel zwaarder wegen dan externe dreigingen. Bijna de helft van de Nederlanders voelt weinig invloed op politieke besluitvorming en meer dan 90 procent vindt dat de overheid problemen structureel voor zich uitschuift. Dit voedt een breed gevoel van onmacht en twijfel aan de politieke daadkracht.
Hoewel zorgen over internationale dreigingen aanwezig blijven, zoals migratiestromen en afhankelijkheid van buitenlandse energie en grondstoffen, worden deze door Nederlanders minder zwaar gewogen dan de interne spanningen. De stijgende zorg over energieafhankelijkheid is opvallend: deze dreiging is al twee peilingen op rij gestegen en komt inmiddels bijna op gelijke hoogte met migratie.
De aandacht voor subversieve krachten groeit eveneens. Een toenemende meerderheid ziet extremistische groepen – zowel extreemrechts als religieus extremistisch – als bedreiging voor de democratische rechtsorde. Online extremistische bewegingen staan opnieuw in de top drie van zorgen.
Tegelijkertijd toont de Winterpeiling dat de veerkracht van Nederland vooral van onderop komt. Sociale samenhang, onderlinge steun en toegang tot betrouwbare informatie worden gezien als de sterkste pijlers van stabiliteit. Het vertrouwen in instituties blijft daarentegen achter, terwijl het vertrouwen in de eigen omgeving relatief hoog is.
De Winterpeiling maakt duidelijk dat de grootste uitdagingen voor Nederland van binnenuit komen: polarisatie, politieke onvrede en groeiende zorgen over ondermijnende invloeden. Tegelijkertijd biedt het sociale kapitaal van de samenleving belangrijke aanknopingspunten voor beleidsmakers om stabiliteit te versterken.
“De grootste risico’s voor stabiliteit ontstaan niet door vijanden buiten onze grenzen, maar door de scheuren die in onze eigen samenleving ontstaan. Als we polarisatie en wantrouwen niet actief tegengaan, brokkelt het fundament van onze democratie langzaam af,” benadrukt hoofdauteur Gerben Bakker het belang van deze signalen.
Datalab manager Jesse Kommandeur vult aan: “De peiling laat zien dat Nederlanders interne spanningen als groter gevaar zien dan externe dreigingen. Dit vraagt om een herijking van ons beleid: maatschappelijke stabiliteit begint bij het herstellen van vertrouwen in het politieke en bestuurlijke systeem.”
De HCSS Publieksmonitor is een onderzoekslijn binnen HCSS in opdracht van de strategieafdeling van de Nederlandse politie. In een tijd van toenemende geopolitieke spanningen, maatschappelijke onrust en zorgen over de weerbaarheid van democratische instituties, is het van strategisch belang om structureel inzicht te krijgen in hoe burgers maatschappelijke stabiliteit ervaren. De HCSS Publieksmonitor biedt dit inzicht door op structurele wijze te meten hoe Nederlanders systeemdruk en veerkracht binnen hun samenleving percipiëren.
Lees alle bevindingen van de nieuwe HCSS Publieksmonitor:
Related Content
