De oorlog in Oekraïne heeft zijn tragische derde verjaardag bereikt. Voor BNR dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie, onder leiding van Liesbeth Staats. In vier afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de tweede aflevering aandacht voor Rusland. Wat wil Poetin?
De geopolitieke kopstukken van BNR:
- Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld
- Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk
- Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast
Wat wil Poetin?
Inmiddels hebben Amerika en Rusland met elkaar gesproken in Saoedi-Arabië. Trump is er alles aan gelegen om de oorlog te beëindigen. Maar wil Poetin dat nu ook al? En hoe gaat het met Rusland? Die vragen worden in deze aflevering beantwoord.
Bron: BNR Nieuwsradio, 20 februari 2025
‘Russen gaan sloop van hun economie in tweede helft van dit jaar echt voelen’
De sloop van de Russische economie zal in de tweede helft van dit jaar écht merkbaar worden, zegt Rob de Wijk van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) in de speciale BNR-podcast De Alliantie. De enorme reserves van het land dreigen op te raken en er moet enorm veel geleend worden om de oorlogseconomie op toeren te houden. ‘Dat wordt buiten de boeken gehouden, maar tegelijkertijd sloop je wel de civiele economie, al heeft dat even tijd nodig.’
Hoewel de Russische economie op papier goed draait, is juist het feit dat het grotendeels een oorlogseconomie betreft een veeg teken, zegt De Wijk. Bedrijven kunnen eigenlijk niet meer aan geld komen en dat zal in de tweede helft van het jaar heel hard doordringen. ‘Dat heeft allemaal even tijd nodig, maar dan raak je wel door je reserves heen. De civiele economie zal gaan stagneren, maar dat gebeurt allemaal niet vandaag op morgen, dat duurt even.’
Die reserves waren altijd enorm, vult buitenlandcommentator Bernard Hammelburg aan: onder het communistische systeem van de Sovjet-Unie waren leningen en schulden niet toegestaan, waardoor een gigantisch overschot op de balans ontstond. ‘Maar dat geld staat nu grotendeels bevroren bij buitenlandse banken. Ze kunnen daar dus niet aankomen, en vroeg of laat loop je daarmee vast.’
Oorlogseconomie
De sancties tegen Rusland waren primair bedoeld om een einde te maken aan de oorlog met Oekraïne, maar dat is vooralsnog grotendeels mislukt: de Russen weten ze veelal te omzeilen en de oorlogseconomie draait op papier nog goed, zegt De Wijk. ‘De sancties creëren een groot probleem met betrekking tot de oorlogseconomie, maar als je niet in de oorlogsindustrie werkt, begin je daar straks de problemen van te voelen.’
Wie niet actief is in de oorlogsindustrie zal te kampen krijgen met de forse inflatie, die inmiddels is opgelopen tot boven de 10 procent, zegt De Wijk. Toch is het grootste probleem het rentepercentage van meer dan 20 procent. ‘Daardoor kunnen de civiele bedrijven niet meer naar behoren investeren, dus dat is wel een probleem, op het ogenblik.’
Het is aan een huzarenstukje van centralebankdirecteur Elvira Nabioellina te danken dat de Russische economie überhaupt nog overeind is gebleven, zegt Europaverslaggever Geert Jan Hahn. Zo’n 20 procent van de Russen zal financieel sowieso wel beter uit deze oorlog komen, simpelweg doordat ze betrokken zijn bij het militair-industrieel complex. ‘Als buitenlandse bedrijven afhaken, springen andere bedrijven in dat gat – er zijn immers toch spullen nodig. De afgelopen drie jaar zijn veel fabrieken omgeturnd tot onderdeel van de defensie-industrie.’
Tweestatenoplossing
Het liefst ziet de Russische president Vladimir Poetin het grondgebied ten tijde van de Sovjet-Unie, die ruim dertig jaar geleden in vijftien landen werd opgesplitst, in ere hersteld. Maar als hij inderdaad de realist is die Bernard Hammelburg in hem vermoedt, zal hij zich richten op een ‘tweestatenoplossing’, waarbij een stuk van Oekraïne wordt ‘afgehakt’. ‘De voorwaarde die hij heeft geformuleerd is dat de delen die hij annexeert, de oblasten Donetsk, Loegansk, Cherson en Zaporizja en de Krim, door de rest van de wereld worden erkend.’
Rob de Wijk acht het niet waarschijnlijk dat Poetin die vier oblasten helemaal onder controle krijgt. Waarschijnlijker is volgens hem een staakt-het-vuren zonder vredesakkoord. ‘Ik denk dat dat eigenlijk is wat het is, en volgens mij heb ik vlak na het uitbreken van de oorlog al gezegd dat dit de uitkomst zou zijn. Een minister van Buitenlandse Zaken of Defensie, of de president van de VS, mag dat niet zeggen, omdat dat de uitkomst van de onderhandelingen moet zijn. Maar wij kunnen daar rustig over filosoferen.’
Dan heeft hij bereikt wat hij wil, en je zou kunnen zeggen dat wat Trump nu voorstelt daar heel dicht bij in de buurt komt. In feite was dat al de inzet van de onderhandelingen vlak na de start van de oorlog, bijna drie jaar geleden in Belarus. Hoe groot het reservoir ook is waaruit het Russische leger kan putten, ook Poetin houdt de huidige strijd niet eindeloos vol, zegt De Wijk. Daarom is ook hij erbij gebaat dat de gevechten uiteindelijk stoppen. ‘Er zit wel een houdbaarheidsdatum aan dit soort strategieën, al heeft hij wel even de tijd.’
Mentaliteitsverschil
Daarbij is een mentaliteitsverschil tussen Rusland en het Westen volgens Hammelburg cruciaal. ‘Wij zijn altijd ongeduldig, dat is een beetje de natuur van de westerling. Wij wonen in democratieën en die denken cyclisch: een regering moet in principe in vier jaar van alles bereiken, in Rusland is dat helemaal niet aan de orde. De gemiddelde Rus wil ook van die oorlog af, maar tijd is daar een heel andere factor: als het nog één of twee jaar duurt is dat ook al behoorlijk snel. En wij willen het liefst dat het volgende week klaar is.’
Experts
Related Content
