Eind 2022 raakte de oorlog in Oekraïne in een patstelling. Beide zijden boekten in 2023 weinig grote successen en dat bleef zo in 2024. Het gevolg is dat er maandelijks vele tienduizenden jonge mannen gewond raken of sneuvelen, dat zowel Oekraïne als Rusland de oorlogsinspanning steeds moeilijker kunnen dragen en dat zij nu gedwongen worden een uitweg te vinden. Dat er een einde aan deze zinloze oorlog moet komen staat vast, maar een overhaast staakt-het-vuren speelt Poetin in de kaart.
Want een overhaast bestand roept geen halt toe aan Poetins megalomane idee om een einde te maken aan de door Amerika gedomineerde Westerse liberale wereldorde. Zijn belangen lopen hier parallel met die van zijn Chinese collega Xi. Die spreekt mooie woorden over vrede, maar onderschrijft Poetins doelstelling en werkt daarom samen met Iran en Noord-Korea.
Ondermijnen van de weerstand
Wat de gevolgen waren bleek vorig jaar: de strijd verlegde zich naar de lidstaten van de EU en Navo. Het kapottrekken van kabels in de Oostzee, cyberaanvallen, brandstichtingen, moordaanslagen, sabotageacties en een lawine aan propaganda waren bedoeld om uw en mijn weerstand te ondermijnen.
Poetins aanval op onze democratie en welvaart kwam in een stroomversnelling. Daarbij werd hij geholpen door pro-Russische radicaal rechtse partijen die overal in Europa verkiezingen wonnen. Die kapitaliseerden op de onvrede over inflatie die Rusland zelf aanjoeg. Want Poetins oorlog stuwde de voedsel- en grondstoffenprijzen op en dwong ons naar andere, duurdere leveranciers van olie en gas te zoeken.
De complexiteit van wat er aan de hand is en de gevolgen voor ons dagelijkse leven, gaat aan veel Nederlanders voorbij. Althans, dat concludeer ik na lezing van de laatste uitgave van Burgerperspectieven van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Meer dan de helft van de Nederlanders wil dat de regering zich meer op het binnenland richt.
Een deel vindt ‘dat internationale verwevenheid de binnenlandse problemen erger maakt’. Naar mate het opleidingsniveau daalt wordt dit gevoel sterker. Het zijn de kiezers die vaak hard worden getroffen door de gevolgen van inflatie, migratie en woningnood. Het zijn de kiezers die weinig ophebben met de gevestigde politiek en een hek om Nederland willen.
Propaganda en desinformatie
Dit vertaalt zich in stemgedrag. Niet-stemmers, BBB, NSC en vooral PVV scoren hier hoog. Hun onvrede maakt van hen een gemakkelijke prooi voor de Russische propaganda en desinformatie. Hoe groter de binnenlandse onvrede, hoe groter Poetins speelruimte wordt om zijn gang te gaan en de wereld naar zijn hand te zetten.
Wat moet het kabinet? Toegeven aan hun kiezers die zich willen terugtrekken achter niet bestaande Nederlandse muren? Of handelen in het economische en veiligheidspolitieke belang van Nederland en volop inzetten op internationale samenwerking? Een lichtpuntje is dat de urgentie over het thema internationale veiligheid is toegenomen en dat de meeste Nederlanders in defensie willen investeren.
Tegelijkertijd zie ik in het rapport van het SCP de bevestiging van mijn gevoel dat veel Nederlanders heel begrijpelijk een snel einde aan de oorlog willen, maar geen oog hebben voor de gevolgen daarvan. Want als Poetin een snel staakt-het-vuren als adempauze ziet om zijn economie te redden en vervolgens de strijd weer op te pakken, wordt 2025 een rampjaar.
Bron: Rob de Wijk, Trouw, 3 januari 2025
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
