De oorlog in Oekraïne nadert het, tragische, éénjarig jubileum. Voor BNR Nieuwsradio dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in: De Alliantie. Aan tafel bij Liesbeth Staats: Bernard Hammelburg, Rob de Wijk, Geert Jan Hahn en Floris Akkerman.
Samen nemen zij de belangrijkste gebeurtenissen van het afgelopen jaar door. Hoe groot is het militair falen van de Russen geweest? Wat was het kantelpunt voor Oekraïne? En wat betekent dit voor de geopolitieke verhoudingen?
De Alliantie met Bernard Hammelburg, Rob de Wijk, Geert Jan Hahn en Floris Akkerman is een samenwerking van alle geopolitieke podcasts van BNR: Amerika Podcast, Boekestijn & De Wijk, De Strateeg, De Wereld, BNR Europa en Perestrojkast.
Een jaar oorlog in Oekraïne. Het wat, hoe en waarom bespreekt presentatrice Liesbeth Staats met BNR’s buitenlandcommentator Bernard Hammelburg, hoogleraar Rob de Wijk van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, BNR’s Europa-correspondent Geert Jan Hahn en verslaggever en podcastmaker Floris Akkerman in de De Alliantie.
Wat bij de vier deskundigen overheerst is op de eerste plaats het aanvankelijke ongeloof toen Rusland daadwerkelijk het buurland binnenviel en op de tweede plaats de compleet amateuristische manier waarop dat gebeurde.
Geen plan, geen clue
‘Ze hadden geen goed plan’, zegt De Wijk. ‘Waarom doe je dit in godsnaam? We weten nu dat men dacht dat een derde van de Oekraïense strijdkrachten zou overlopen. Ze dachten dat ze met toeters en vlaggen zouden worden onthaald.’
Met name op het gebied van inlichtingen is de hele onderneming een magistrale fout gebleken en de Russen hebben zich op zo ongeveer elk denkbare aspect van de oorlog verkeken. De Wijk: ‘Men heeft zich totaal verkeken op de bereidheid van Oekraïne om te vechten. Dus ging men erin zonder goede logistiek, zonder goede intel.’
‘Poetin dacht dat een groot deel etnisch Russisch was en warme gevoelens voor Rusland koestert, zegt Hammelburg. ‘Maar wie een Vlaming vraagt of hij bij Nederland wil horen, valt glazige blikken ten deel, net zo min als een Franstalige Waal deel wil uitmaken van Frankrijk. Poetin dacht dat dat wel zou gebeuren.’
Fuck-up
‘Het lijkt alsof een handjevol mensen in het Kremlin, met name Poetin en de FSB, als enigen maar niet door wilden hebben wat voor fuck-up ze aan het voorbereiden waren’, zegt Geert Jan Hahn die wijst op het falen van de inlichtingendiensten: ‘Cruciaal is dat de inlichtingendiensten elkaar de tent uitvechten. De GROe zou hier het meeste verstand van moeten hebben, maar Petrushev en Poetin zijn van de FSB. Dus die hebben eigenlijk aan de touwtjes getrokken.’
‘Russen gebruikten kaarten uit de jaren ’60. Ze hebben doelen gebombardeerd die niet eens meer bestonden’
Rob de Wijk
‘Ze hebben goede vliegers en gevechtsvliegtuigen, maar ze weten niet waar ze heen moeten. Of waar ze hun bommen moeten afwerpen’, zegt Hammelburg, wat volgens De Wijk niet meer dan logisch is wanneer je ‘kaarten uit de jaren ’60’ gebruikt. ‘Ze hebben doelen gebombardeerd die niet eens meer bestonden.’
En dat heeft volgens Akkerman weer burgerslachtoffers als neveneffect: ‘De voormalige kazernes hebben een nieuwe bestemming als school of winkelcentrum. Die vervolgens gebombardeerd worden’.
Bron: BNR Nieuwsradio, 17 februari 2023 / BNR Nieuwsradio
‘Poetin wilde niet heel Oekraïne innemen’
BNR’s buitenlandcommentator Bernard Hammelburg denkt niet dat de Russische president Vladimir Poetin Oekraïne in zijn geheel had willen overnemen toen hij het land binnenviel. Dat zegt hij in de podcast De Alliantie, waarin BNR’s buitenlandkopstukken één jaar oorlog in Oekraïne bespreken.
Volgens Hammelburg zou het namelijk helemaal niet mogelijk zijn geweest om heel Oekraïne in te nemen. ‘Wat we het meeste horen, is dat hij nog altijd uit is op de Donbas’, zegt hij. ‘En dat kun je ook afleiden uit de periode toen er nog werd onderhandeld; de Minsk-akkoorden gingen ook uit van een dergelijke oplossing.’
De reden dat Rusland Oekraïne ook op andere plekken aanviel, zou mogelijk een verzwakkingstechniek zijn geweest volgens Hammelburg. Dat zou verzet namelijk ontmoedigen. Hij krijgt bijval van Oost-Europa-correspondent Floris Akkerman, die stelt dat het achterliggende idee van Poetin tevens was dat de regering van Zelenski eieren voor hun geld zou kiezen en zou vluchten.
Stuurloos
Want, zo betoogt hij, een volk zonder leider weet niet wat het moet, en is stuurloos. ‘Dan stort de hele boel in elkaar, maar Zelenski bleef’, zegt Akkerman. ‘En dat is een van de beslissende momenten geweest in de oorlog. Hij toonde in de video aan dat hij er nog altijd was, net als zijn regering. dat straalde naar de bevolking uit dat ze ervoor zouden gaan.’
Aan de andere kant, zo betoogt hoogleraar en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies Rob de Wijk, de troepenmacht van Poetin was veel te klein. ‘Hoe had hij het willen doen met 150.000 militairen?’, vult hij Akkerman aan. ‘Als ik het had moeten doen, had ik echt alleen de Donbas gepakt. Dat had nog wel gekund.’
Isoleren
Verder deugden de militaire plannen van Poetin eigenlijk van geen kant, betoogt De Wijk. Als alleen de Donbas was gepakt, had Poetin Kiev namelijk kunnen isoleren. ‘Maar met zo weinig troepen een stad van 3,5 miljoen mensen proberen in te nemen?’, vervolgt hij. ‘Waarvan er effectief 15.000 beschikbaar zijn? Hoe wil je dat doen?’
Europa-verslaggever Geert Jan Hahn denkt te weten waar het slecht uitgevoerde plan van Poetin – en enkele van zijn consorten in het Kremlin – vandaan kwam. ‘Die paar mensen hebben waarschijnlijk geloofd in de onderwerping van Oekraïne, en dat Oekraïners zich net zo slaafs zouden gedragen als de Russen en het leger’, zegt hij.
‘Geen ballen, maar dat blijkt tegen te vallen’
Niets bleek minder waar echter, en dus lijkt het erop dat de Russische kijk op Europa – dat ook onderdanig zou zijn – permanent is veranderd. De Wijk: ‘Ik heb het meerdere malen in Moskou gehoord: zij vinden dat Europa een decadente zooi is die alleen maar bezig is met lhbtiq-toestanden bezig is’, besluit hij. ‘Europa zou een zwakke club zijn zonder ballen, maar dat blijkt behoorlijk tegen te vallen.’
Experts
Related Content
