De angst voor verstoring van de gastoevoer naar Europa is goed zichtbaar op de Europese gasmarkt, waar sinds een aantal dagen niet alleen de prijzen van kortlopende gascontracten stijgen, maar ook die van de contracten voor levering na de winter en eind 2022. Zo is het gascontract voor april 2022 alleen al de afgelopen week met 40% in prijs gestegen. FD sprak erover met HCSS energie expert Jilles van den Beukel.
‘Het is een teken dat de markt benauwder is geworden over een krappe gasmarkt op langere termijn’, zegt Van den Beukel. ‘Dat heeft onder andere te maken met de spanningen rond Oekraïne.’
Volgens de Verenigde Staten bouwen de Russen een grote legermacht op aan de grens met Oekraïne en plant ‘Moskou’ begin volgend jaar zelfs een invasie. Het Kremlin heeft die aantijging herhaaldelijk en categorisch ontkend.
Dominante gasexporteur
Van den Beukel schat dat ongeveer 35% van al het aardgas in de EU uit Rusland komt. Het land is verreweg de belangrijkste gasexporteur naar de EU. Het Russische gas komt grotendeels via drie pijpleidingnetwerken naar Europa: Nord Stream, Yamal-Northern Lights en de Brotherhood-leiding door Oekraïne. Het eventueel haperen of stokken van de toevoer via een van de drie routes voor Russisch gas naar de EU zal direct gevoeld worden in Europese landen, omdat de vraag naar gas op dit moment zo hoog is.
Geen alternatieven
Europa heeft op dit moment geen alternatieven voor Russisch gas. ‘Nee, echt niet’, zegt Van den Beukel. Rusland exporteerde in 2019 ongeveer 200 miljard kubieke meter aardgas naar Europa. Dit jaar zal het uitkomen op ongeveer 185 miljard kubieke meter. ‘Als je ziet dat die 15 miljard minder al zo’n impact heeft op de markt, dan moge duidelijk zijn wat er gebeurt als de hele doorvoer door de Oekraïne zou stoppen.’
De eigen gasproductie in Europa opvoeren is geen optie en meer vloeibaar gas importeren uit landen in het Midden-Oosten of de VS is heel lastig, omdat die ladingen nu vooral naar Azië gaan, waar landen als China en Japan bereid zijn veel hogere prijzen te betalen.
Afschrikken
Nord Stream 2, die een verdubbeling van de huidige Nord Stream 1-pijplijn betekent, is heel belangrijk voor Poetin, omdat hij daarmee de doorvoer van gas via Oekraïne naar Europa kan verminderen en daarmee minder hoeft te betalen aan tarieven voor doorvoer. ‘De voornaamste reden voor de bouw van Nord Stream 2 is […] het omzeilen van Oekraïne’, schreef Van den Beukel eerder in een rapport.
Of het dreigement van Biden over Oekraïne Poetin zal afschrikken, is echter zeer de vraag. ‘Gazprom behaalde afgelopen kwartaal ook met minder volumes een recordwinst’, zegt Van den Beukel. ‘Er is wel sprake van een wederzijdse afhankelijkheid, maar bij een krappe gasmarkt, zoals nu het geval is, ligt de macht vooral bij Poetin.’ De vraag is wat de tegenreactie van de Russische president zal zijn als het conflict verder escaleert. De gevolgen slaan neer in Europa.
Lees het volledige artikel bij het Financieele Dagblad.
Experts
Related Content
