Net als zijn voorgangers Johnson en Roosevelt verbouwt de Amerikaanse president Biden zijn land ingrijpend met sociale wetgeving en herstelprogramma’s. De economie wordt aangejaagd met een pakket van bijna 2000 miljard dollar, onder meer voor armoedebestrijding. Een ander pakket van 3000 miljard dollar, om de infrastructuur te verbeteren, lijkt economisch een nog groter effect hebben.
In zijn eerste dagen als president ondertekende Biden bovendien een serie executive orders. Daarmee trad Amerika weer toe tot het klimaatakkoord van Parijs en werd de relatie met de Wereldhandelsorganisatie hersteld. Biden sloopt in hoog tempo de erfenis van Trump.
Voor Europa zijn de terugtrekking van troepen uit Afghanistan en het herstel van de nucleaire deal met Iran van belang. Voorts maakte Biden Poetin duidelijk dat er niet met hem te spotten valt. Door de Russische troepenopbouw aan de grens met Oekraïne leek het er even op dat we op de drempel van een nieuwe oorlog in Europa stonden, maar na wat verbaal geweld besloot Rusland te de-escaleren. Hopelijk is dit de aanzet voor een verdere verbetering van de relatie tussen West en Oost. Het meest opmerkelijk is dat al deze maatregelen zonder Trumpiaans spektakel zijn gepresenteerd. De revolutionaire verbouw van Amerika en de rest van de wereld viel nauwelijks op.
Inmiddels is in Den Haag te horen dat de trans-Atlantische betrekkingen weer de hoeksteen van ons veiligheidsbeleid kunnen worden. Dat lijkt mij een teken van intellectuele gemakzucht die niet in lijn is met de grotere veranderingen die in de wereld plaatsvinden.
Natuurlijk ben ik een groot voorstander van een goede relatie met de Verenigde Staten en ben ik blij met Biden. Maar de snelheid waarmee hij de erfenis van Trump sloopt, geeft ook te denken. Zijn opvolger kan hetzelfde doen.
Niet in Europa, maar in Azië worden Amerikaanse belangen bedreigd
Voor Europa is cruciaal dat Biden de samenwerking met ‘The Quad’ heeft versterkt. Dat zijn Australië, Japan en India, die samen met Amerika een dam tegen China willen opwerpen. Dit maakt eens te meer duidelijk dat de Amerikaanse belangen vooral in Azië worden bedreigd en niet in Europa.
Dit heeft gevolgen voor de Navo, die in Den Haag als de kern van de trans-Atlantische betrekkingen wordt gezien. Daarbij komt, dat militaire macht een steeds minder bruikbaar instrument wordt: met de dreiging van een kernwapenoorlog weerhouden de grootmachten elkaar van militair avonturisme. Bovendien hebben de Amerikanen steeds meer militairen in Azië nodig. Dat gaat ten koste van Europa.
De meest bruikbare macht is nu de geo-economische macht. De Navo ziet dat ook en wil zich, mede op aandringen van de VS, nu ook richten op economische weerbaarheid. Denk aan het beschermen van investeringen en handelsroutes, het weren van Chinese bedrijven bij de aanleg van 5G of de opbouw van een halfgeleiderindustrie. Maar dit is allereerst een taak van de Europese Unie. Bovendien is de EU geo-economisch al de belangrijkste speler van de wereld.
Kortom, ondanks Biden zal de Navo steeds meer een bijrol spelen in een spel dat door de EU wordt gespeeld. Niet Washington, maar Brussel bepaalt dan hoe de trans-Atlantische betrekkingen eruit gaan zien. Parijs en Berlijn zouden daar wel eens andere ideeën over kunnen hebben dan Den Haag.
De snelheid waarmee Joe Biden Trumps erfenis sloopt, geeft te denken | Trouw
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
