Research
Dit is hét moment voor de Europese Unie om zijn status als ontluikende wereldmacht te verstevigen, en Nederland moet hierbij een actieve rol vervullen. Dat is de belangrijkste conclusie van de Strategische Monitor 2020-2021, het jaarlijkse rapport dat trends en ontwikkelingen in de internationale orde volgt en een risicoanalyse presenteert over de nationale veiligheid van Nederland.
De Monitor wordt ontwikkeld door denktanks Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) en het Clingendael Instituut, in opdracht van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie.
Download hier de Strategische Monitor | English version here
Zes uitdagingen
Het rapport beschrijft zes belangrijke uitdagingen waarmee Nederland en de EU de komende tien jaar in de post-corona wereld geconfronteerd zullen worden.
- Multilateralisme verandert van karakter.
- De interactie tussen de grote mogendheden gaat een grotere rol spelen bij de vormgeving van het mondiale systeem.
- Middenmachten gaan zich assertiever opstellen bij het behartigen van hun belangen, nu het multilaterale systeem zwakker wordt en de concurrentiestrijd tussen de grote mogendheden toeneemt.
- Als gevolg van de verzwakking van het multilaterale systeem en toenemende concurrentiestrijd tussen de grote mogendheden niet-statelijke actoren meer macht en invloed krijgen.
- Het ‘grijze gebied’ tussen oorlog en vrede wordt het voornaamste strijdtoneel in de internationale concurrentiestrijd.
- De invloed van klimaatverandering op de internationale vrede en veiligheid de komende jaren steeds groter zal worden.
Geen ‘return to normal’
Er komt geen “return to normal” van de trans-Atlantische betrekkingen, ook niet onder President Biden, zo stellen de onderzoekers. Europa zal meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor haar eigen defensie en een onafhankelijk buitenlands beleid moeten voeren. Nederland kan hier een overbruggende rol spelen, maar dat vraagt om meer Europese samenwerking. Dit is nodig om de invloed van een relatief klein land als Nederland te kunnen vergroten, maar ook om één vuist te kunnen vormen tegen de verdeel- en heerstactieken van China. Terwijl China een belangrijke economische partner blijft, is het nodig om met een verenigd Europees antwoord te komen op de steeds agressievere houding van zowel China als Rusland.
Assertiviteit, samenwerking en trans-Atlantische brugfunctie
De Strategische Monitor geeft aanbevelingen voor het Nederlandse buitenland- en veiligheidsbeleid om deze gevarieerde uitdagingen het hoofd te bieden.
- Een meer assertieve geopolitieke opstelling om de Nederlandse én Europese belangen en waarden te beschermen.
- Een meer assertieve en vooral uniforme houding ten opzichte van China.
- Een meer uitgekiende en ook in dit geval een uniforme benadering voor de omgang met Rusland.
- Nederland moet vanwege de historisch nauwe banden met de VS ernaar streven een trans-Atlantische brugfunctie te vervullen op specifieke beleidsterreinen. Ook moet het binnen de NAVO streven naar een gelijkwaardiger lastenverdeling met de VS en meer doen om de vrede en veiligheid in de eigen regio te bevorderen.
- Nederland moet strategisch samenwerken met andere belangrijke middenmachten, zowel op het gebied van handel als op veiligheid.
- De ontwikkeling van een aanpak is nodig voor de omgang met niet-statelijke actoren. Daarin wordt een effectief engagement gekoppeld aan ontmoediging van de onvermijdelijke keerzijden van samenwerking met niet-statelijke actoren die uit eigenbelang handelen.
- Als laatste, en misschien wel belangrijkste, moet Nederland voortvarend de samenwerking aangaan met andere actoren om de gevolgen van de wereldwijde klimaatverandering aan te pakken.
Deze aanbevelingen zijn niet uitputtend maar bieden een globale blauwdruk voor het toekomstige Nederlandse buitenland- en veiligheidsbeleid, zowel om de status van de EU als ontluikende wereldmacht te helpen verstevigen als om de complexe uitdagingen van nu en de komende tien jaar doeltreffend te kunnen aanpakken. Vanuit het gezichtspunt van dit rapport is dat onontbeerlijk in de geopolitieke genesis van Nederland, aldus de onderzoekers.
De Strategische Monitor is hier te downloaden.
***
Auteurs: Jack Thompson (HCSS), Danny Pronk (Clingendael Instituut) & Hugo van Manen (HCSS).
De Strategische Monitor 2020-2021 is uitgevoerd in opdracht van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie in het kader van de PROGRESS raamovereenkomst Lot 5 (Strategische Monitoring & Foresight). De verantwoordelijkheid voor de inhoud en voor de geuite meningen berust uitsluitend bij de auteurs. Publicatie vormt geen goedkeuring door de Nederlandse ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie.
Related Content
