Het antwoord op de aanslag van Manchester is meer eenheid, twitterde Ariana Grande. Vervolgens organiseerde ze ter nagedachtenis van de slachtoffers het benefietconcert One Love Manchester. Dit sprak mij meer aan dan het machteloze ‘enough is enough’ waarmee premier May de terroristische dreiging trachtte te bezweren.
Een bekend patroon herhaalde zich: rouwende burgers, gevolgd door politici die met krachtdadige taal de burger trachten gerust te stellen, maar daarin niet slagen.
Een belangrijke verklaring is dat nieuwe maatregelen veelal zijn gebaseerd op emotie en niet op feiten. Zo wil May af van de ‘kwaadaardige ideologie van het islamistisch extremisme’. Maar onderzoek wijst uit dat terroristen nauwelijks een coherente ideologie hebben. Sterker, ze blijken vaak weinig kennis van de Koran te hebben. Jongeren blijken zich tot de jihad aangetrokken te voelen omdat zij op zoek zijn naar identiteit, zingeving, respect, de wens ergens bij te horen en een politieke grief hebben, zoals de onderdrukking en achterstelling van moslims door andere culturen. Met koranteksten van internet wordt met wat knip- en plakwerk een incoherente rechtvaardiging gefabriceerd die wel kwaadaardig is, maar geen ideologie. De roep deze verwerpelijke gedachten uit te roeien ondermijnt slechts de delicate balans tussen de zachte en harde kant van terrorismebestrijding.
De zachte kant, het winnen van vertrouwen van moslims, begint met de erkenning dat polarisatie uit den boze is. Politici die juist zieltjes trachten te winnen door te polariseren, dragen daarom bij aan de voedingsbodem voor extremisten. Dat geldt ook voor de meeste maatregelen van May. Het aanpakken van terroristische vrijplaatsen is noodzakelijk, maar levert in de ogen van radicaliserende moslims nieuw ‘bewijs’ op dat het Westen in oorlog met de islam is. Het sluiten van extremistische websites oogt goed, maar lijkt technisch onhaalbaar. Dwingen tot integratie helpt niet, want latere terroristen bleken vaak redelijk geïntegreerd te zijn. Dwingen onze waarden te omarmen en een kwaadaardige ideologie af te zweren is ook kansloos. Zo trachtte de DDR burgers te dwingen communistische waarden te aanvaarden. Dissidenten verdwenen in de bak en de gedachtenpolitie was zelfs in gezinnen geïnfiltreerd. Daardoor werd de ‘kwaadaardige ideologie’ van het anticommunisme slechts versterkt.
De harde kant, repressie, richt zich op ontspoorde extremisten en terroristen. Beschouw ze als zware misdadigers en pak ze keihard aan. Dit begint met een excellent inlichtingenwerk. Helaas bestaat alleen al in het Verenigd Koninkrijk een watchlist met 3000 potentiële terroristen, gebaseerd op een grotere lijst van 10.000 personen die op zich niets strafbaars hoeven te hebben gedaan, maar wel foute gedachten hebben. Tenzij Engeland een politiestaat wordt en iedereen met dergelijke gedachten in de gevangenis wordt gegooid, zullen aanslagen gepleegd blijven worden. Al die mensen in de gaten houden is ondoenlijk, want voor elke verdachte zijn tien observanten nodig. Dit verklaart waarom vrijwel elke aanslagpleger ooit in het vizier van de politie is geweest, maar toch aanslagen kan plegen.
Het feit dat honderd procent effectieve repressie onmogelijk is, is een belangrijk argument om de zachte kant van terrorismebestrijding nog sterker te benadrukken. Ariana Grande heeft precies begrepen hoe dat moet.
Experts
Related Content
