Een no-flyzone boven Oekraïne instellen, waartoe president Zelenski herhaaldelijk oproept, is om verschillende redenen geen goed plan. Dat zegt Rob de Wijk van het The Hague Centre for Strategic Studies. ‘Door de bank genomen leidt het alleen maar tot een ongelooflijk groot conflict met Rusland.’
Niet effectief
De Wijk legt uit dat een no-flyzone dient om te voorkomen dat vijandelijke vliegtuigen boven een bepaald gebied in actie kunnen komen. In de jaren ’90 werden in het noorden en zuiden van Irak dergelijke zones ingesteld om de Koerden te beschermen tegen aanvallen van Saddam Hoessein. Maar die vlieger gaat volgens De Wijk in het geval van Oekraïne niet meer op: ‘Russische vliegtuigen komen van buiten Oekraïne. Je kunt wel een no-flyzone instellen, maar dan kunnen raketten van vliegtuigen buiten Oekraïne afgevuurd worden. Raketten die van de grond af worden gelanceerd kun je ook niet aangrijpen met een no-flyzone.’
Publieke opinie
De Wijk noemt het ‘een lapmiddel dat alleen op een aantal gebieden effectief is’. ‘Je kunt hulpgoederen over de grond aanvoeren met minder gevaar, maar door de bank genomen leidt het alleen maar tot een ongelooflijk groot conflict met Rusland.’ Volgens De Wijk probeert Zelenski met zijn herhaalde oproepen tot een no-flyzone de publieke opinie te beïnvloeden. ‘Hij weet dat als hij het maar vaak genoeg zegt, dat er mensen zullen komen die het toch misschien wel een goed idee vinden.’ De Wijk waarschuwt dat we niet in een grote oorlog gezogen moeten worden waarbij het gebruik van kernwapens niet uitgesloten kan worden.
Onkunde
Ook speelt Zelenski daarmee in op de onkunde bij het grote publiek en politici. En onder het leger deskundigen dat als paddenstoelen uit de grond schiet. ‘Veel Ruslandkenners zijn geen defensiespecialisten, dat wordt nu ook allemaal door elkaar gehaald. In de pol is die kennis ook afwezig en heeft men ook niet de indruk hoe dit moet gaan. Realiseer je dat de generatie politici die hebben toegestaan dat we dertig jaar lang bezuinigd hebben op Defensie, die moeten ons nu door dit conflict leiden. Dat is niet echt een lekkere combinatie. Dat is echt een groot probleem, dan krijg je dit oeverloze gedoe en gezeur over een no-flyzone. Dat is ultiem gevaarlijk.’
Deconflicteringsmechanisme
Maar wat wanneer er toch Russische raketten op Pools grondgebied terechtkomen nu de oorlog westwaarts trekt? De Wijk legt uit dat er een zogeheten ‘deconflicteringsmechanisme’ bestaat met een hotline tussen de Amerikaanse en de Russische president. ‘Als per ongeluk een projectiel op NAVO-verdragsgebied komt – en dat gaat gewoon gebeuren, dat kan niet anders – dan komt dat mechanisme in werking, dat is ook gebeurd bij die aanval op de opslagplaats bij de Poolse grens. Het wordt een andere zaak op het moment dat Russen structureel de aanvoerlijnen gaan bombarderen op NAVO-verdragsgebied.’
Pas op de plaats
De Wijk pleit ervoor even pas op de plaats te maken en niet sanctie op sanctie en wapenleverantie op wapenleverantie te stapelen. ‘Sancties en hulp verhogen de drempel voor Rusland om iets te doen, ze dragen bij aan afschrikking. Maar het moment dat die afschrikking gefaald heeft, en dat heeft ie, dragen ze bij aan ongewilde escalatie. In die situatie zitten we nu, en daarom pleit ik: wacht even, kijk hoe het conflict zich ontwikkelt en houd sancties en wapenleveranties achter de hand voor als het weer nodig is. Dat wordt uitgelegd als soft, maar dat is het niet. Het is keihard.’
Moreel juist, strategisch dom
Even niets doen is volgens De Wijk niet alleen niet soft, het is evenmin wegkijken. ‘Wegkijken, is een politieke term, iets wat moreel juist kan zijn, kan strategisch ontzettend fout zijn. Je moet er rekening mee houden dat het escaleert en we hebben niets aan militaire macht achter de hand. Dan escaleert het meteen naar nucleair, dat moeten we voorkomen. Bovendien wordt iedere keer gedacht dat sancties snel effect hebben, maar dat duurt maanden. Het opeenstapelen van sancties en wapenleveranties is niet verstandig, je hebt ook niets meer achter de hand voor als het verder escaleert.’
Luister elke dag om 17:00 naar de Oekraïne-update van Boekestijn en De Wijk
Bron: BNR
Experts
Related Content
