Nederland heeft door het vertrek uit Uruzgan imagoschade opgelopen binnen de NAVO, ondanks de grote waardering voor de geleverde prestatie. Premier Rutte kon op de top in Lissabon die schade helaas niet herstellen door toezeggingen te doen over een nieuwe missie in Afghanistan.
Maar Nederland kan wel wat anders doen om het prestige op te vijzelen. Bijna alle bondgenoten kampen met kortingen op het defensiebudget. Kostenreductie is noodzaak, en juist op dat punt kan Den Haag het initiatief naar zich toe trekken. Dankzij onze kennisvoorsprong op het gebied van de raketverdediging.
De NAVO heeft een nieuw Strategisch Concept aangenomen, met aandacht voor nieuwe dreigingen. De regeringsleiders hebben in Lissabon besloten een gezamenlijk systeem voor raketverdediging te bouwen onder de naam Territorial Missile Defense. Ook Rusland wordt bij dit raketverdedigingssysteem betrokken.
De belangrijkste reden voor het besluit is dat internationale verdragen en non-proliferatiemaatregelen niet hebben kunnen voorkomen dat steeds meer staten over massavernietigingswapens en ballistische raketten beschikken. Europese hoofdsteden als Warschau en Rome liggen binnen bereik van massavernietigingswapens, waardoor de cohesie in het bondgenootschap kwetsbaar wordt. Territorial Missile Defense versterkt die cohesie door de nucleaire afschrikking aan te vullen met een geloofwaardig verdedigingssysteem.
Voorlopig bestaat het systeem alleen uit Amerikaanse marineschepen met onderscheppingsraketten, die bij een toenemende dreiging onder NAVO-commando worden geplaatst. Die speciale marineschepen zijn echter schaars en bovendien tamelijk verouderd, waardoor zij het Europese luchtruim niet constant kunnen bewaken. Moderne Europese waarschuwingsradars, zowel ter zee als op het land, moeten die Amerikaanse marineschepen ondersteunen. Dat is noodzakelijk om de verdediging effectief en dus geloofwaardig te maken.
Het is ook een concrete vorm van burden sharing, het gezamenlijk dragen van de kosten van gemeenschappelijke veiligheid. Dat is rechtvaardig, omdat het raketschild ook de bondgenoten verdedigt die geen eigen afweermiddelen hebben. Op dit gebied heeft de Nederlandse regering drie parels in handen.
De eerste parel is kennis. Nederland kan bij de ontwikkeling, training en inzet van het raketverdedigingssysteem een leidende rol spelen. De ervaring met de Nederlandse Patriotsystemen in Israël heeft Nederland een kennisvoorsprong op het gebied van expeditionaire raketverdediging opgeleverd. TNO heeft samen met Defensie een belangrijke rol gespeeld bij het ontwikkelen van training en simulatie voor het NAVO-raketverdedigingssysteem.
De tweede parel is innovatie. Al in 2006 wist een Nederlands marinefregat een ballistische raket met een aangepaste waarschuwingsradar te detecteren en te volgen, een prestatie die door de Amerikaanse marine onmogelijk werd geacht. Als Nederland de bestaande marineradars aanpast, kan die technologie ook bij de marines van Duitsland, Denemarken, Engeland, Italië en Frankrijk worden toegepast. Daardoor wordt het NAVO-raketschild effectief en betaalbaar. Onze Patriotsystemen kunnen, indien ze over die radarinformatie beschikken, een aanmerkelijk groter gebied beschermen dan wanneer ze dat op eigen kracht moeten doen.
De derde parel is groeipotentieel. Patriotsystemen en fregatten met moderne radars vullen elkaar perfect aan bij de verdediging van troepen tegen raketaanvallen. Die fregatten kunnen daarnaast een unieke en buitengewoon relevante bijdrage leveren aan de verdediging van het NAVO-grondgebied tegen ballistische raketten. Nederlandse en Duitse fregatten zijn of worden bij de bouw uitgerust met een geavanceerd lanceersysteem, dat met marginale aanpassingen ook de Amerikaanse Standard Missile-3 interceptieraketten tegen ballistische raketten kan afvuren. De NAVO-landen kunnen die raketten gezamenlijk aanschaffen en in bestaande werkplaatsen in Nederland onderhouden. De kosten voor de inzet van de fregatten stijgen daardoor niet. De strategische en operationele meerwaarde is enorm. Nederland bevordert met dit initiatief de Europese samenwerking binnen het bondgenootschap, maar geeft ook de Nederlandse export en de werkgelegenheid een extra impuls. Minstens zo belangrijk is het politieke signaal: Nederland telt nog altijd mee.
De Volkskrant
