Europa wil een vuist maken tegen Poetin. Toch is één groot Europees leger onrealistisch en onhaalbaar.
Had Europa maar een eigen leger. Daar zou Poetin pas van schrikken! Nu bestaat Europa militair gezien uit kleine landen, met kleine legers en nog kleinere budgetten. Elk land koopt zijn eigen wapens en vaart zijn eigen koers. Niemand die de leiding neemt. Het lukt Europa helemaal niet om een militaire vuist te maken in de Oekraïne-crisis. Poetin lacht ons uit.
Dat zeggen voorstanders van een Europees leger. Maar zou de aanwezigheid van zo’n leger het verloop van de huidige crisis in Oekraïne hebben beïnvloed?
Nee, zeggen defensiedeskundigen. „Poetin gaat zijn vingers echt niet branden aan een inval in EUof NAVO-landen”, zegt Dick Zandee van instituut Clingendael. „En Europa heeft er geen belang bij om militairen naar Oekraïne te sturen. Daarbij maakt het niet uit of er wel of geen gezamenlijke Europese legermacht is.”
Een autonoom Europees leger, dat los van de nationale staten beslissingen kan nemen, noemt Sijbren de Jong, strategisch analist van het Centrum voor Strategische Studies in Den Haag, ‘totaal utopisch’. „Europa is een verdeeld continent. Je hebt de hardliners, zoals Polen en de Baltische staten, die als de dood zijn voor de expansiedrift van Rusland. Tegelijkertijd heb je landen als Duitsland, Nederland en Italië, voor wie de handelsbelangen met het Kremlin een veel te grote rol spelen om hard op te treden. Hoe kunnen die landen samen een leger vormen?”
Ook LeonWecke, van het centrum voor conflictanalyse CICAM in Nijmegen, denkt dat de vorming van een Europees leger onrealistisch is. „Het ligt binnen landen veel te gevoelig om het nationale insigne in te wisselen voor dat van de EU. Daarmee geeft een land zijn nationale soevereiniteit op, is het gevoel van veel mensen.”
De defensiedeskundigen betwijfelen of een Europees leger iets zou toevoegen. De Jong: „Dat leger zou hetzelfde doel dienen als de NAVO. De vraag is wat de meerwaarde zou zijn.” De analist plaatst vraagtekens bij de organisatie van een gezamenlijk leger. „Gaan wij dan zowel de NAVO als het Europese leger financieren?” De NAVO heeft bovendien zijn nut bewezen, vindtWecke. „Rusland gaat echt geen Europees land bezetten. Daarvoor is het afschrikeffect van de NAVO veel te
groot.”
De roep om een Europees leger is niet nieuw. In de jaren vijftig blokkeerde Frankrijk een verdrag voor zo’n gezamenlijk leger, waarop Europese militaire samenwerking decennialang stagneerde. „De EU werkt de laatste tijd wel weer meer samen op defensiegebied”, zegt Zandee. „Dat is vooral ingegeven door bezuinigingen: het is goedkoper om samen te werken en militaire technologie te delen. Maar het zal nooit gebeuren dat landen als Frankrijk of Engeland hun nationale militaire commandostructuur uit handen geven aan een internationale organisatie. En zolang de NAVO bestaat, hoeft dat ook niet.”
