Met sterrenwichelaars krijg je een hogere vaccinatiescore dan met het advies van de Gezondheidsraad. Bhutanese monniken bepaalden het juiste moment om te prikken en in iets meer dan een week werd 60 procent van de bevolking gevaccineerd.
Het feit dat Nederland zo ongeveer onderaan bungelt is volledig toe te schrijven aan Nederland zelf. De Europese Unie verdeelt de gezamenlijk ingekochte vaccins netjes over de lidstaten. Hoe die prikken vervolgens worden gezet is aan de lidstaten zelf.
In Nederland is daar geen touw aan vast te knopen. Dat hier sprake is van een patroon hoef ik niet meer uit te leggen. Want dit ‘gave land’ is nauwelijks tot crisisbeheersing in staat: de hele structuur is te complex, te bureaucratisch, er zijn te veel spelers, de bevoegdheden zijn onhelder en door onze voorliefde voor polderen en afkeer van autoriteit is centrale aansturing onmogelijk. Dat wreekt zich als het fout gaat. Want crisisbeheersing eist dirigistisch optreden.
Als niemand verantwoordelijk is, is iedereen verantwoordelijk en kan niemand worden aangepakt. Dat probleem zagen we ook al tijdens de toeslagenaffaire. Het kabinet, het parlement de ambtenaren, en zelfs de rechtelijke macht kregen ervan langs. Dat iedereen en dus niemand verantwoordelijk is, zal ook de uitkomst zijn van een toekomstige parlementaire enquête over de coronabestrijding.
Verbijsterend dat veiligheidstaken zo zijn verwaarloosd
Bij Defensie gaat het al even fout. De commandanten van de krijgsmachtdelen schetsten in deze krant een onthutsend beeld van de staat van de krijgsmacht. De halve vloot ligt aan de wal, jachtvliegtuigen zijn onvoldoende inzetbaar en de landmacht kan Nederland niet verdedigen. Er zijn miljarden nodig om de boel op orde te krijgen. Het is verbijsterend dat twee cruciale veiligheidstaken, crisisbeheersing en landverdediging, zo zijn verwaarloosd. En niemand die dat interesseert.
De nieuwe mantra in Den Haag heet macht en tegenmacht. Dat klinkt mooi, maar dat is al lang geregeld. De eerstverantwoordelijke voor crisisbeheersing en de krijgsmacht is het kabinet. Veel is zelfs in de grondwet vastgelegd. Kortom, het kabinet moet zorgen dat de boel op orde is. De Kamer controleert of dat zo is. Helaas controleert de Kamer niet of nauwelijks. Ik ben amper inhoudelijke Kamerdebatten over crisisbeheersing tegengekomen.
Defensiedebatten gaan over materieelaanschaf en personeelsbeleid, zelden over de vraag wat we met defensie willen en wat daarvoor nodig is. En als er inhoudelijk over crisisbeheersing en defensie wordt gediscussieerd, dan is de kwaliteit vaak tenenkrommend. De verklaring is dat de Kamer nauwelijks expertise in huis heeft. Als dat op meerdere terreinen ontbreekt – en daar ga ik wel van uit – dan kan de Kamer geen tegenmacht vormen.
Makkelijker dan controleren is iets vinden. Dat doet de Kamer door jaarlijks ruim 4000 moties in te dienen, plus ongeveer 500 amendementen op begrotingen en wetsvoorstellen. Dit is geen controleren van de macht, maar meeregeren. Tegenmacht betekent controleren.
Daarvoor is kennis nodig. Kamer, eis daarvoor een budget. Koop kennis in bij instituten of start een eigen onderzoeksinstituut, zoals de Amerikaanse Congressional Research Service. En zorg voor echte experts in de Kamer. En echt, een flinke cursus over uw onderwerp tijdens het komende reces kan geen kwaad. Zo niet, dan legt ook u het af tegen Bhutanese sterrenwichelaars.
De Tweede Kamer heeft te weinig kennis van zaken om tegenmacht te zijn | Trouw
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
