Meer dan 50.000 handtekeningen heeft het Burgerforum EU opgehaald. Al die mensen zijn tegen sluipende overdracht van bevoegdheden aan de EU en als dat toch gebeurt, moet de Nederlandse bevolking zich over die overdracht kunnen uitspreken. Klinkt logisch en redelijk.
Toch is er iets vreemds. Nergens kan ik een doorwrocht betoog op de website vinden over wat het alternatief is als de Nederlandse burger massaal ‘nee’ tegen de overdracht aan bevoegdheden zegt. Moet Nederland dan uit EU en euro? Bovendien begrijp ik sommige initiatiefnemers niet. Neem Arjo Klamer, eurosceptisch econoom. Hij behoorde bij de zeventig economen die in 1997 terecht waarschuwden dat er geen monetaire integratie kan zijn zonder politieke unie. Nu die euro er toch is gekomen, wil hij geen unie. Volgens zijn eigen redenering moet dat dan tot het einde van de euro leiden. Maar kan dat zonder chaos en gigantisch aan welvaart in te boeten? Veel serieuze economen denken van niet.
Gemakzuchtig gespeculeer
Een andere initiatiefnemer, Thierry Baudet, schreef in ‘Pro Europa, dus tegen de EU’, dat een federatief Europa niet kan werken omdat de verschillen te groot zijn. Hij wijst op België, want daar is ‘het separatisme sterker dan ooit’. Klopt. En dat geldt ook voor Catalonië en Schotland. Separatisten stellen echter wel hun land, maar niet de Unie ter discussie. En federaties kunnen heel succesvol zijn. Zie Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Baudets conclusie dat een Europese federatie onmogelijk is, is gemakzuchtig gespeculeer. Dat geldt ook voor zijn constatering dat er nooit één ‘volksstem’ op Europees niveau kan zijn. De Baudets van de 19de eeuw konden zich ook niet voorstellen dat na de Amerikaanse burgeroorlog de VS een levensvatbare federatie werden, inclusief een collectief nationaal gevoel dat ondanks de diversiteit van vandaag de dag nog steeds springlevend is.
Het probleem van het Burgerforum is dat je van denkers mag verwachten dat ze nauwgezet de alternatieven uiteenzetten voor hetgeen ze zich tegen verzetten. Baudet wil af van gemeenschappelijke regelgeving, het Europees Parlement en uiteindelijk ook de euro. De EU mag niet meer dan een vrijhandelszone zijn. Ik vermoed dat de overige initiatiefnemers samen met Baudet ook naar die Europese vrijhandelszone verlangen, hoewel dat nergens op hun website blijkt. Als mijn vermoeden juist is, volgt de vraag hoe je de huidige Unie zonder kleerscheuren ombouwt tot zo’n vrijhandelszone. En gaan we niet collectief failliet als we de euro afschaffen? Alleen de PVV denkt dat uittreden gratis is, maar volgens ING kost het uittreden van Italië, Spanje en Griekenland 339 miljard euro. Als Duitsland zou uittreden, zou volgens de UBSbank de economie gedurende het eerste jaar 20 tot 25 procent krimpen.
Compromisloze politici
Zolang ik geen behoorlijk onderbouwd verhaal zie over hoe het Burgerforum wat wil bereiken, zie ik dit initiatief als het zoveelste bewijs dat met intellectuele gemakzucht en onverantwoordelijke mobilisering van de burger uw en mijn welvaart op het spel worden gezet. Daarmee plaatst het initiatief zich in de zelfde categorie van gedrag als dat van separatistische, nationalistische, populistische, compromisloze en feitenvrije politici waarvan we er momenteel te veel in Europa hebben.