Een coalition of the willing van Europese landen moet de veiligheid van Oekraïne garanderen. Samen zullen zij een plan maken wat ze voor zullen leggen aan de VS. Dit volgt allemaal na de ongekende clash tussen Donald Trump, JD Vance en Volodimir Zelensky in de Oval Office.
Kan Europa Oekraïne en de relatie met de VS nog redden? Om die vraag te beantwoorden roepen we de geopolitieke alliantie van BNR weer bij elkaar voor een extra aflevering van 3 jaar oorlog in Oekraïne.
De geopolitieke kopstukken van BNR:
- Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld
- Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk
- Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast
‘De relatie met Amerika is verpest’
Het stof van de ontluisterende vertoning in het Oval Office waar Trump, Vance en Zelensky elkaar in de haren vlogen is wat neergedwarreld. Wat rest is verbijstering, urgentie, speculatie en een reeks Europese overleggen waarin de mogelijke contouren van de nieuwe machtsverhoudingen zichtbaar worden. Hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk, BNR’s buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europaverslaggever Geert Jan Hahn buigen zich over het nieuwe panorama.
‘De relatie met Amerika is verpest’, zegt De Wijk. Hij wijst erop dat Europa niettemin grote moeite doet om de Amerikanen (voorlopig) binnenboord te houden. Oekraïne is immers grotendeels afhankelijk van Amerikaanse wapensystemen. Als Trump daar plots de stekker uittrekt, is Europa niet in staat dat gemis direct te ondervangen. ‘Maar op termijn wordt gewoon de stekker getrokken uit die hele discussie met Amerika’, aldus De Wijk.
Eigen plan
Europa werkt intussen koortsachtig door aan een eigen vredesplan, met concrete toezeggingen om de Amerikanen maar binnenboord te houden en zich naar een plek aan de onderhandelingstafel te ellebogen. Het voorgestelde Franse staakt-het-vuren, waarbij de civiele infrastructuur wordt ontzien, is volgens De Wijk een proefballon om te kijken of Rusland überhaupt bereid is tot vrede.
Europa ziet inmiddels de ernst van de situatie, aldus Hammelburg, die erop wijst dat die Amerikaanse back-up wel echt een conditio sine qua non is. ‘Als er geen command and control vanuit de Verenigde Staten komt, dan zie ik het niet lukken.’ En daarenboven moet hij het nog zien gebeuren. Europeanen zijn immers vooral kampioenen in het organiseren van toppen zoals die aanstaande donderdag door de EU georganiseerd wordt.
Geld, geld , geld
Op die top zal vooral over geld gesproken worden, zegt Hahn: over de fondsen die lijken op eurobonds, over een mogelijke 200 miljard dollar, over bevroren Russische tegoeden. De top heeft ten doel om degenen die er niet waren te informeren, zoals de Baltische staten. Grosso modo gaat het over twee zaken: over geld en over wie er mee wil doen aan de Coalition of the Willing. ‘Het gaat in ieder geval over het oprekken van de begrotingsregels’, zegt De Wijk. ‘En over de industriële capaciteit van Europa.’
Een dode NAVO
Wat intussen iedereen misschien wel vermoedt, maar vooral ook vreest: het einde van het NAVO-bondgenootschap. ‘De NAVO is al hersendood, dat heeft Macron in 2019 al een keer gezegd. Dat is ‘ie nog steeds’, aldus De Wijk. De Britse premier Starmer doet net alsof het niet zo is en erop blijft hameren dat Trump een goede bondgenoot is. Volgens De Wijk is het zaak om er heel snel achter te komen wat bijvoorbeeld Artikel 5 nog enige waarde heeft voor Trump.
Hart op de tong
Hahn wijst er in dit verband op dat Trump zegt wat hij doet en doet wat hij zegt en dat hij heeft gezegd verbonden te zijn met Europa, de NAVO niet op te zullen geven en Polen en de Baltische staten te steunen als ze worden aangevallen. Daar is De Wijk niet van overtuigd: ‘Het is een totaal onzekere factor. Er wordt gehannesd met de belangen van Europa en ik ben er absoluut niet van overtuigd dat hij als opperbevelhebber bereid is om zijn strijdkrachten ten behoeve van Europees land in te zetten.’
Experts
Related Content
