Tweede Kamer: Rondetafelgesprekken met HCSS experts

/in , , , , , , , /by

De analisten en experts van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies delen hun expertise regelmatig met de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, bijvoorbeeld tijdens rondetafelgesprekken met de vaste commissies voor Buitenlandse Zaken en voor Defensie.

De commissies van de Tweede Kamer organiseren regelmatig rondetafelgesprekken. Daarbij vragen Kamerleden experts om meer te vertellen over een onderwerp. Die informatie gebruiken ze bijvoorbeeld in debatten of bij het maken van nieuwe wetten. Bij een rondetafelgesprek zijn meerdere experts tegelijk aanwezig. Zij kunnen ook reageren op elkaar, zodat verschillende meningen duidelijk worden.

Bekijk hieronder een overzicht van de afgelopen maanden:

Paul van Hooft
| Rondetafelgesprek over Kernwapens en Europese Veiligheid |

De commissie voor Buitenlandse Zaken hield op donderdag 15 februari een rondetafelgesprek met HCSS senior strategisch analist Paul van Hooft en andere deskundigen over de spanning in Europa met betrekking tot kernwapens.

Zonder de VS, hebben Europese NAVO-lidstaten beperkte middelen om Rusland af te schrikken. Met het oog op de verschillende trends en onzekerheden, moet Europa zich richten op geavanceerde conventionele wapens voor afschrikking van Rusland, benadrukte Van Hooft.

Frederik Mertens & Peter Wijninga
| Rondetafelgesprek over militaire steun aan Oekraïne |

De vaste commissie voor Defensie van de Tweede Kamer organiseerde op donderdag 14 maart een rondetafelgesprek over de militaire steun aan Oekraïne.

Tijdens dit gesprek waren verschillende experts aanwezig die het onderwerp vanuit Nederlands en internationaal perspectief belichtten, onder wie strategisch analisten Frederik Mertens en Peter Wijninga van HCSS.

Tim Sweijs
| Rondetafelgesprek over Multidomein Optreden |

‘Sneller, slimmer en effectiever dan de tegenstander kunnen opereren omdat je hem niet in een domein bevecht, maar hem op allerlei verschillende manieren aanpakt.’

De vaste commissie voor Defensie van de Tweede Kamer organiseerde op woensdag 20 maart een rondetafelgesprek over Informatiegestuurd optreden, Multi Domain Operations, en Defensie Strategie Data Science en AI. HCSS directeur onderzoek Tim Sweijs was een van de uitgenodigde sprekers.

Joris Teer
| Rondetafelgesprek over invasie van Taiwan |

Op donderdag 28 maart hield de vaste Commissie voor Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer der Staten-Generaal een Rondetafelgesprek over de impact van een blokkade en/of een eventuele invasie van Taiwan door China.

HCSS strategisch analist Joris Teer was een van de uitgenodigde sprekers, en deelde conclusies uit zijn nieuwste onderzoek “De Prijs van Conflict: Economische Gevolgen van een Militaire Crisis rondom Taiwan voor Nederland en de EU”.

Frederik Mertens
| Rondetafelgesprek over het Midden-Oosten |

De commissie voor Buitenlandse Zaken hield op donderdag 8 februari een rondetafelgesprek met deskundigen over de situatie in het Midden-Oosten en het conflict in de Gazastrook. HCSS strategisch analist Frederik Mertens maakte de aanwezige Kamerleden duidelijk dat het huidige conflict er een van de lange adem is.

“Daarnaast maken de conflicten in het Midden-Oosten pijnlijk duidelijk dat Europa buiten z’n grenzen niet of nauwelijks een militaire vuist kan maken,” waarschuwde Mertens. Bij een brede oorlog in de regio moet Nederland volgens Mertens in elk geval rekening houden met vluchtelingen, aanslagen en maatschappelijke polarisatie.

De Strateeg: ‘Maak NAVO Trump-proof’

/0 Comments/in , , , , /by

Met een grootschalige oorlog op het Europese continent ten tijde van het 75-jarig bestaan van de NAVO, is het van belang na te denken over de toekomst van het bondgenootschap. Zeker als dat een toekomst is met een kleinere rol voor de Verenigde Staten. Het glas heffen ter ere van het jubileum is volgens Bart Groothuis, Europarlementariër voor de VVD, dan ook niet voldoende. ‘Dat is achteruitgang, we moeten de NAVO vooral Trump-proof gaan maken.’

Hij pleit voor maatregelen om de steun aan Oekraïne te kunnen blijven geven, ook wanneer Donald Trump terugkeert in het Witte Huis. ‘De NAVO moet een gezonde toekomst hebben, onafhankelijk van wie de president van de Verenigde Staten is’, zo zegt hij in de BNR-podcast De Strateeg. De voormalig Amerikaanse president is kritisch op steun aan Oekraïne en twijfelt openlijk over de Amerikaanse positie binnen de NAVO. Hij heeft ook meerdere keren gezegd dat NAVO-leden die niet aan de 2 procentsnorm voldoen, in een oorlogssituatie niet hoeven te rekenen op de hulp van de VS.

Het door Jens Stoltenberg, scheidend secretaris-generaal van de NAVO, geopperde fonds van 100 miljard euro kan daarbij helpen. ‘Een goed initiatief’, denkt Tim Sweijs, directeur onderzoek bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). ‘Wat wij tot nog toe hebben gedaan is net steun leveren om de oorlog niet te verliezen.’ Om te winnen is echter meer nodig. ‘De situatie aan het front wordt steeds penibeler. En dat heeft ook te maken met het feit dat we al een maanden wacht op extra steun uit Amerika.’

De langetermijnsteun vanuit Europese lidstaten is niet gegarandeerd. Dat zorgt voor onzekerheid in Oekraïne, en in de Europese defensie-industrie. Een Europees fonds, voorgesteld door commissaris Breton, is nog niet van de grond gekomen. Helder is dat de Europese en de Trans-Atlantische pijlers aan de basis staan van vrede in Europa, zegt Groothuis.

Dat betekent dat de leiders van de Europese Commissie en de NAVO goed moet elkaar overweg kunnen. ‘Dat is meer dan ooit nodig, vooral vanwege nieuwe dreigingen’, geeft Groothuis aan. ‘Niet alleen militair, maar vooral ook onderliggend.’ Die huidige dreiging vanuit Rusland is duidelijk, geeft Sweijs aan. ‘We concentreren ons nu op het conventionele conflict. Maar we moeten ook nadenken over grootschalige desinformatiecampagnes, de deepfakes en aanvallen op onze satellietsystemen die echt onze vitale infrastructuur platleggen.’ Datzelfde geldt voor het omkopen van politici.

Boodschap aan formerende partijen

Dat daar, mogelijk, ook sprake van is in Nederland, hebben we afgelopen weken kunnen zien. De Tweede Kamer debatteerde over een onthulling van een Tsjechische website, waaruit blijkt dat ook Nederlandse politici geld vanuit het Kremlin hebben ontvangen. Onduidelijk is vooralsnog om wie het gaat.

Groothuis nuanceert het voorval. ‘Beïnvloeding en politieke spionage is het op twee na oudste beroep ter wereld.’ Een grote gevaar ligt in de pogingen om te interfereren in verkiezingen en hacken van vitale infrastructuur zijn zaken. Dat is van een andere orde, denkt de Europarlementariër. ‘Dat zijn oorlogsvoorbereidingen., waar ook Nederland zich op moet voorbereiden. ‘Mijn pleidooi is: doen dat in Brussel. Daar heb je sterke schouders, daar vang je de klappen’, aldus Groothuis in een directe boodschap aan de formerende partijen. ‘Doe een stap naar voren in Brussel om Nederland en ons bedrijfsleven beter te beschermen.’

Bron: BNR Nieuwsradio podcast De Strateeg, 7 april 2024

Over deze podcast

De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.

Host: Paul van Liempt

Redactie: Michaël Roele

Tim Sweijs and Jeffrey H. Michaels | Beyond Ukraine: Debating the Future of War

/0 Comments/in , , , , /by

War in the 21st century will remain a chameleon that takes on different forms and guises. The new book “Beyond Ukraine: Debating the Future of War“, published by Hurst and edited by Tim Sweijs and Jeffrey H. Michaels, offers the first comprehensive update and revision of ideas about the future of war since Russia’s 2022 invasion of Ukraine.

Available now: 25% off with code BEYOND25

World renowned international experts from the War Studies field consider the impact of the war in Ukraine on the broader social phenomenon of war: they analyse visions of future war; examine the impact of technological innovation; assess our ability to anticipate this future; and consider lessons learned for students and practitioners of strategy.

Contrary to the progressive hope that international society had advanced sufficiently so that major war was a phenomenon in decline, this prospect now seems increasingly farfetched. The book argues that the Russia-Ukraine War has fundamentally shifted our perspective on the nature and character of future war, but also cautions against marginalising many other parallel trends, types of war, and ways of waging them.

The Russia-Ukraine War is pivotal because it has forced us to rethink our ideas about the future of war. Above all, the war has punctured techno-centric visions of future war. Rather than being relatively swift and decisive, it has turned out to be a war of attrition, with large armies stretched out on a battlefront of hundreds of miles, with no clear prospect of military victory for either side. This type of war requires societal mobilisation and conscription, the emptying out and replenishment of military stockpiles, the military-industrial weight of many non-belligerents, and large-scale international financial assistance to sustain the war effort.

The war in Ukraine blends traditional and enduring features of war and warfare with the latest technology. Yes, it showcases ‘battle clouds’ created by an emerging military-e tech complex; it features super-empowered individuals who have the power to turn on and off satellite access for communication and navigation; and it is the launching ground for the deployment of robots and (semi-)autonomous systems powered by AI in unprecedented numbers. Yet, the war also reveals many elements that are timeless: political leaders blundering into long wars they assumed to be short; the prevalence of mass fatalities on both sides; the return of trenches reminiscent of World War I; the critical role of information operations in shaping international narratives and shoring up material support; and the importance of immaterial factors such as morale to endure in a gruesome war of attrition.

War in the 21st century will continue to be a chameleon that takes on different forms and guises. Despite looming large in the collective imagination, the phenomenon of war cannot be reduced to the war in Ukraine alone, as the ongoing armed conflict in the Middle East shows. It is necessary to learn lessons from the war in Ukraine, but not lose sight of many parallel social, military, technological and related developments that will characterise future wars.

The book features chapters by Azar Gat, Beatrice Heuser, Antulio Echevarria, Audrey Cronin, T.X. Hammes, Kenneth Payne, the late Christopher Coker, Frank Hoffman, David Betz, Jan Willem Honig and many other pre-eminent thinkers on the past, present and future of war.

About the authors:

  • Tim Sweijs PhD is the Director of Research at The Hague Centre for Strategic Studies, and a senior research fellow at the War Studies Research Centre at the Netherlands Defence Academy.
  • Jeffrey H. Michaels PhD is the IEN Senior Fellow in American Foreign Policy and International Security at the Institut Barcelona d’Estudis Internacionals.

Reviews

‘The best edited volume on war and warfare to appear in this century.’ — Lt. Gen. (Retd) H. R. McMaster, former US National Security Advisor

‘One of the most detailed and forensic explorations of the war in Ukraine and its implications for the future of conflict. Drawing together a superb array of experts, this book links the strategic, technological and human experience of war in Ukraine with the wars that are an unwelcome but inevitable part of our collective future.’ — Maj. Gen. (Retd) Mick Ryan, Australian Army

‘Sweijs and Michaels have done a remarkable job pulling together a stellar collection of contributors who use the experience of the Russo-Ukraine war to illuminate all aspects of the future of warfare.’ — Sir Lawrence Freedman, Emeritus Professor of War Studies, King’s College London

‘Of all futures to anticipate, those of war are the trickiest. An existential endeavour in which technology and human values meet under high pressure requires ingenuity, creativity and intellectual honesty to outline and frame. This book, written by the best in the field, has all of the above.’ — Florence Gaub, Director of the Research Division, NATO Defense College

‘A timely, thoughtful analysis. Leading scholars delve into theoretical and empirical questions about great power war, technological innovation, people’s war and other pressing issues.’ — Jacqueline L. Hazelton, Executive Editor of International Security, Harvard Kennedy School

‘Given the infrequency of war as well as its changing character, soldiers and scholars must rely upon theory and history to guide them towards an uncertain future. These essays offer useful aids to navigating through the fog of peace.’ — Thomas G. Mahnken, Philip Merrill Center for Strategic Studies, Johns Hopkins University

Column Rob de Wijk: Poetins grote vijand is niet meer Oekraïne, maar de Navo

/0 Comments/in , , /by

Missie geslaagd, dacht ik na het debat over de waarschuwing van de Tsjechische inlichtingendienst; ook een of meer Nederlandse parlementariërs kunnen zijn omgekocht door de Russen. Ik was het eens met Kamerleden die vonden dat dit het hart van onze democratie raakt. Het is belangrijk te weten om wie het gaat.

Maar een antwoord kwam er niet. Ervan uitgaande dat de beschuldigingen kloppen, is dat voor Rusland prachtig. Als ondermijning het doel is, dan wil Rusland dat de namen van omgekochte parlementariërs geheim blijven. Daardoor blijft de onzekerheid bestaan en neemt het vertrouwen in de politiek af.

Omkopen en beïnvloeding zijn onderdeel van het Russische concept van ‘strategische afschrikking’. Doel is de Navo. Die afschrikking vereist in de ogen van de Russen een sterke defensie, inclusief kernwapens, maar ook beïnvloeding. Dat laatste is bedoeld om verdeeldheid te zaaien. Want een verdeelde Navo is in Russische ogen een onmachtige, dus zwakke Navo.

Russische militaire doctrine

De discussie kwam in 2010 op gang, toen de contouren van deze aanpak in de Russische militaire doctrine werden uitgewerkt. Het doel heiligt inmiddels de middelen. Afgelopen maand werd de Serviër Novica Antić opgepakt: hij trachtte Europese parlementariërs voor het Russische karretje te spannen.

Mij valt op dat de Russische informatieoperaties in een hogere versnelling zijn gezet. De reden is Oekraïne. Poetin heeft zijn narratief inmiddels volledig omgegooid. Oekraïne is naar de achtergrond verdwenen en de echte vijand is nu de Navo. Regeringswoordvoerder Peskov spreekt niet langer van een ‘speciale militaire operatie’, maar over ‘oorlog’. Tot voor kort draaide elke Rus voor dat woord de gevangenis in.

Admiraal Rob Bauer, talloze andere Navo-functionarissen en sommige politici worden niet moe te betogen dat we inderdaad met oorlog rekening moeten houden: binnen drie tot vijf jaar is Rusland er klaar voor. Vervolgens roept Poetin dat dit onzin is. Maar ook dat kan propaganda zijn.

‘Reflexieve controle’ is een techniek om de tegenstander tot Rusland welgevallige reacties te verlokken, zoals ‘zie je wel, Poetin is geen bedreiging, dus laten we ons niet bewapenen’.

Kleinschalige operatie tegen de Baltische Staten

Reflexieve controle kan ook worden afgedwongen met een kleinschalige operatie tegen de Baltische Staten die onvoldoende is om de hele Navo te mobiliseren. Maar het effect kan zijn, dat de bondgenoten wapens en munitie voor zichzelf gaan houden, zodat Oekraïne door Rusland kan worden verslagen.

Op X, voorheen Twitter, zie ik de Russische propaganda de spuigaten uitlopen. Opeens ben ik een oorlogshitser die geen vrede wil. Opmerkelijk genoeg hebben al die tweets gemeen dat de NAVO, die overigens niet bij de oorlog betrokken is, moet ophouden met het zenden van wapens en vrede moet sluiten. Geen enkele X-er dringt erop aan dat Poetin, de echte agressor, stopt met zijn onrechtmatige oorlog. Het enorme aantal afzenders met namen als Goy00005289489 doet vermoeden dat hier Russische trollen en bots aan het werk zijn.

Hoe meer over die Russische beïnvloeding wordt geopenbaard, hoe beter het is. Klaag daarom foute parlementariërs aan, leg Russische modus operandi bloot en ontkracht Russische propaganda. De website EUvsDisinfo doet wat dat betreft zegenrijk werk. Een Nederlandse versie zou een goede eerste stap zijn.

Rob de Wijk, Trouw, 5 april 2024

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Column Energiepodium: Trage Transitie

/0 Comments/in , , /by

Rechtse politici zullen paal en perk willen stellen aan rechters die in hun ogen linkse politieke uitspraken doen, zoals die over Shell, schrijft Rob de Wijk in zijn column voor Energiepodium. “Het gevolg? Het Europese en nationale klimaatbeleid komt op losse schroeven te staan. Het zou mij daarom niet verbazen als het einde van de fossiele brandstofmotor iets te vroeg is opgelegd. Dat betekent dat Shell zijn benzinepompen nog even kan openhouden.”

Afgezien van klimaatontkenners kom ik weinig mensen tegen die niet vinden dat een schoner klimaat met minder fossiele brandstoffen een goede zaak is. Maar ik zie wel een kentering. Wensen en haalbaarheden blijken steeds meer te botsen. Feitelijk was dit ook de kern van het proces tegen Shell dat deze week in hoger beroep werd voorgezet. Het gerechtshof in Den Haag moet nu bepalen of Shell inderdaad verplicht kan worden om zijn CO2-uitstoot, zoals milieudefensie eist, moet terugbrengen. Het bedrijf beroept zich nu op de leveringszekerheid van energie en het feit dat klimaatbeleid een zaak van de nationale politiek is en niet van de rechter. ING is inmiddels het volgende doelwit van Milieudefensie. Dat bedrijf moet minder samenwerken met vervuilende bedrijven. Daardoor heen fietst Extinction Rebellion die met blokkades de regering wil dwingen tot de afbouw van fossiele subsidies.

Tegelijkertijd zien we dat de vergroening stagneert. De verkoop van elektrische voertuigen vlakt af vanwege de prijs, onduidelijkheid over subsidies en de vraag of je die dingen in de toekomst nog makkelijk kunt laden. Nederland is nu nog een prima stekkerland, maar is qua elektrische infrastructuur niet voorbereid op de toekomst.

Bovendien is het bereik van goedkopere elektrische auto’s nog steeds beperkt en duurt het opladen lang. Volgens prognoses is het in de toekomst niet goed mogelijk om zonder overnachting van noord- naar zuid-Frankijk te reizen. Met de caravan is dat überhaupt moeilijk omdat de actieradius dan enorm afneemt. Tenzij er een enorme technologische doorbraak komt, zal elektrisch rijden tot meer vliegen leiden.

Maar ook op andere punten dreigt zwaar weer. Dat heeft te maken met een punt dat Shell bij het hoger beroep inbracht: het vestigingsklimaat. Dit wordt allereerst ondermijnd door de hoge energieprijzen. Deze zijn het gevolg van het afsluiten van de toevoer van Russische olie en gas en van de opeenstapeling van milieubelastingen. Vervelend voor de consument, maar nog vervelender is dat de-industrialisatie dreigt. Vooral voor Duitsland is dat zeer bedreigend. Maar ook in Nederland sluiten energieslurpende bedrijven hun poorten, zoals zinkproducent Nyrstar en aluminiumfabriek Aldel. Een van de oorzaken is dat Nederland met zijn extra regels en belastingen een oneerlijk speelveld ten opzichte van het buitenland schept. Bovendien worden bedrijven steeds meer de uitvoerder van politieke wensen. Ze worden verantwoordelijk voor hun bevoorradingsketens waardoor zij aansprakelijk zijn voor de energiewinning, ontbossing of mijnbouw elders in de wereld. Dit is een EU-breed probleem. Maar het gevolg is wel dat steeds meer bedrijven overwegen te vertrekken, al vertrokken zijn of failliet gaan.

Inmiddels komt er een tegenbeweging op gang. Het besef begint te ontstaan dat al die bedrijven groener moeten, maar dat snelle transities onherstelbare schade aan de economie aanrichten. En zonder voldoende belastinginkomsten wordt de energietransitie onbetaalbaar. 

Mede als reactie op alle milieumaatregelen en de hoge energiekosten dreigt politieke verrechtsing binnen de hele Europese Unie. In Brussel zien we al dat de Green Deal langzaam erodeert. Een rem op nationale milieumaatregelen lijkt onvermijdelijk.

Ook activisme wordt contraproductief. De steun voor Extinction Rebellion is afgenomen. Minder dan een derde van de bevolking steunt klimaatactivisten. Voor politici is dat een niet te negeren signaal.

Rechtse politici zullen ook paal en perk willen stellen aan rechters die in hun ogen linkse politieke uitspraken doen, zoals die over Shell. Het gevolg? Het Europese en nationale klimaatbeleid komt op losse schroeven te staan. Het zou mij daarom niet verbazen als het einde van de fossiele brandstofmotor iets te vroeg is opgelegd. Dat betekent dat Shell zijn benzinepompen nog weg even kan openhouden. 

Rob de Wijk, Energiepodium, 4 april 2024

NATO Summits Series 2024-2025

/0 Comments/in , , , , /by

For almost 75 years, NATO has been the most important pillar of European security by providing a strong link between Europe and North America in the political and defence spheres.

Once believed to be a relic of the Cold War, the Alliance is nowadays needed more than ever. Russia’s aggression against Ukraine has shown that security cannot be taken for granted. In the present, very challenging and unstable security environment, NATO is seen as an important security and stability provider.

To set the stage for the upcoming NATO summit in Washington in 2024 and the summit in the Netherlands in 2025, The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) will be organizing a series of events.

Follow our social media accounts and our dedicated NATO Summits Series landing page for all upcoming events.

Nieuwe Ankers | Michel Rademaker: ‘Het gaat komende jaren om het belang van grondstoffen.’

/0 Comments/in , , , , , , /by

Olie, gas en grondstoffen vormen de essentiële basis om alles waar we in het vrije Westen voor staan vorm te geven: van energietransitie tot digitalisering tot brede welvaart. Het verhaal over de afhankelijkheid van olie en gas is al lang genoegzaam bekend, maar onze afhankelijkheid van grondstoffen dringt langzamer door.

Michel Rademaker weet er alles van. De mede-oprichter en plaatsvervangend-directeur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) buigt zich al decennialang over het vraagstuk. ‘Sinds de oorlog in Oekraïne is de urgentie om in actie te komen aanzienlijk vergroot. De hele maatschappij moet op de schop, maar wat dat betekende, wat daarvoor nodig is en wat de gevolgen zijn bleef in de mist hangen.’

Sinds de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne op 24 februari 2022 zijn we ruw wakker geschud, zegt Rademaker. Langzaam drong door hoe belangrijk, naast olie en gas, zeldzame aardmetalen zijn. Ze zijn onmisbaar voor de auto-industrie, de nucleaire industrie, de productie van supermagneten, voor smartphones en andere elektronische apparatuur. En natuurlijk voor de energietransitie: voor windmolens, zonnepanelen en batterijen. Over het grootste deel van de 34 kritieke en strategische materialen als fosfaat, grafiet, koper, nikkel, helium, arsenicum, mangaan en veldspaat, heeft China zeggenschap. Met mijnen in eigen land en mijnbouwconsessies die het opkocht in Afrika, maar ook in Australië. De afhankelijk van China is dus enorm.

Om die afhankelijkheid te keren stelde de Europese Commissie de ‘Critical Raw Materials Act’ (CRM) op. Met daarin een reeks doelstellingen voor 2030. En er zijn strategische grondstoffen aangewezen die cruciaal zijn voor een groene en digitale toekomst. Groene technologie is nodig om fossiel minder zwaar te laten wegen in de energiemix en hernieuwbare energie een zwaarder accent toe te kennen. Maar Rademaker waarschuwt dat het fijnmazige systeem dat we kenden nu schoksgewijs verandert door de energietransitie en de oorlog. Schokken die elkaar versterken. Met gevolgen voor de energiemix. ‘Je ziet dat institutionele beleggers zich terugtrekken uit Shell omdat ze niet meer in fossiele energie willen investeren. Maar Shell is als groot olie- en gasbedrijf juist een van de investeerders in duurzame energie en heeft het geld van die beleggers daar hard voor nodig. Komende tien jaar zal een tweesporenbeleid onontkoombaar zijn: blijven investeren in fossiele energie én investeren in verduurzaming. Dat gaat schuren, maar kan ook tot nieuwe innovaties en inzichten leiden.’

De CRM Act past in het streven naar strategische autonomie in Europa, waarbij de relativering past dat de globalisering zo ver is doorgeschoten dat gehele autonomie een utopie is. De CRM Act stimuleert bedrijven duurzaam en verantwoord om te gaan met grondstoffen. Het doel is dat in de nabije toekomst ten minste 10 procent van de groeiende vraag naar grondstoffen uit eigen bodem komt. Voor lithium wordt gekeken naar mijnbouwprojecten in Zweden, Frankrijk en Portugal. Kobalt komt in de toekomst uit Zweden en Finland. De Commissie wil ook 15 procent van de grondstoffen gerecycled moet zijn en dat de EU 40 procent zelf moet kunnen verwerken in fabrieken. Samenwerkingen met andere landen moeten worden versterkt. Met Chili, Brazilië, Canada en Kazachstan staan samenwerkingen gepland.

Rademaker denkt dat de snelste winst in het verwerkingsproces zit. ‘Er komt veel materiaal uit Afrika en een aanzienlijk deel komt uit Amerika. Het probleem is dat we daar mijnbouw willen hebben, maar dat het verwerken tot halffabricaten nog altijd in de meeste gevallen via China loopt. Daar kunnen we snel voordeel behalen, omdat we daar als Europa goed in zijn.’

Bron: Nieuwe Ankers met Paul van Liempt, 1 april 2024

Nieuwe Ankers is een nieuw, journalistiek interviewkanaal dat op zoek gaat naar diepgaand begrip van de grote vraagstukken van deze tijd. We richten ons in onze zoektocht op de overlappende gebieden van economie, geopolitiek, psychologie, kunstmatige intelligentie, technologie, klimaat, onderwijs, digitalisering en cultuur.

Met mensen uit de wetenschap, het beleid en de praktijk hopen we met die unieke aanpak van gebaande paden af te wijken. Dat kan alleen als disciplines elkaar doorkruisen, silo’s worden doorbroken en over grenzen heen wordt gekeken. En onderwerpen altijd met oog voor de historische context worden bekeken.

Met deze aanpak hopen we meer mensen te betrekken bij de snelle transities van deze tijd, door een poging te wagen complexe vraagstukken helder en duidelijker voor het voetlicht te brengen.

Nieuwe Ankers wordt gemaakt door Paul van Liempt (Initiatiefnemer en interviewer),
Camiel Notermans (producent), Rob Vermaas (regie) & Karin Campagne (visagie).

De Strateeg: ‘Hele generatie politici en bestuurders was veel te naïef over China’

/0 Comments/in , , , , /by

China is inmiddels zo ver in zijn militaire ontwikkeling dat het een conventionele oorlog met de Verenigde Staten niet meer automatisch verliest. Dat zegt Tom Berendsen, Europarlementariër en lijsttrekker voor het CDA, in BNR De Strateeg. En dat is ook voor Europa reden voor zorg. ‘Qua militaire capaciteit heeft Europa nauwelijks iets in de melk te brokkelen. Daarvoor moet je naar de Verenigde Staten kijken.’

Voor de productie van computerchips is Europa extreem afhankelijk van het Taiwanese TSMC. China steekt zijn ambities om het eiland te annexeren niet onder stoelen of banken en daarmee neemt ook onze afhankelijkheid van China alleen maar verder toe, zegt Berendsen. Als je in de toekomst iets wilt doen om druk uit te kunnen oefenen op China, zul je zelf sterk in je schoenen moeten staan. ‘En op dit moment zijn we op heel veel gebieden totaal afhankelijk van China, dus we kunnen ook economisch gezien veel te weinig uitrichten.’

Meest dominante factor

Een hele generatie politici en bestuurders is veel te naïef geweest ten opzichte van China, zegt Berendsen. De agenda van China is immers duidelijk: in 2049, als de Volksrepubliek China honderd jaar bestaat, moet die unificatie met Taiwan voltooid zijn en moet het land de meest dominante factor in de wereld zijn op militair en economisch gebied. ‘En we hebben dat mede laten gebeuren: we zijn extreem afhankelijk van zaken die uit China komen en daardoor heeft China nu allerlei drukpunten in onze maatschappij en onze economie.’

Berendsen doelt onder meer op de aanwezigheid van Chinese partijen in onze kritieke infrastructuur, in havens en communicatienetwerken. ‘China heeft allerlei drukpunten van afhankelijkheden, waarmee het ons onder druk kan zetten. Dat betekent dat de druk zo groot is dat we bijna geen middelen hebben om zelf China onder druk te zetten, mochten we dat willen. En dát is natuurlijk een groot probleem.’

Ook Joris Teer, strategisch analist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, ziet de gevaren van deze afhankelijkheid van China, waarbij hij ook wijst op de verbondenheid tussen TSMC voor ASML. ‘Taiwan is economisch zeer belangrijk, ook wat betreft de meest geavanceerde halfgeleiders. Die zijn onder meer nodig om steeds autonomere drones te trainen voor de krijgsmacht, of om steeds efficiënter door allerlei inlichtingen heen te gaan. Van die meest geavanceerde chips maakt TSMC wereldwijd ongeveer 92 procent.’

Vaarroutes in heel Oost-Azië

Binnen vijftig jaar heeft Oost-Azië zich feitelijk ontwikkeld tot hét productiecentrum van de wereld. Maar ook de situatie rond de vaarroutes die door heel Oost-Azië lopen is fundamenteel anders dan enkele decennia geleden. ‘In 1995 kon een crisis in de Straat van Taiwan nog worden opgelost door daar twee Amerikaanse vliegdekschipgroepen te stationeren. Daarmee was de intimidatie ook afgelopen, zo groot was het machtsverschil tussen de VS en China op dat moment.’

Een vergelijkbare actie, destijds nog geïnitieerd door de Amerikaanse president Bill Clinton, bleef twee jaar geleden uit, toen de Chinezen oefeningen uitvoerde bij Taiwan rond het bezoek van de Amerikaanse politica Nancy Pelosi aan dat land. ‘Dat heeft ermee te maken dat China sindsdien grootschalig heeft ingezet op onderzeeërs, zeemijnen en geleide raketten, die het voor de Amerikaanse marine in oorlogstijd extreem gevaarlijk maken om rond de Chinese kust te opereren. Daardoor is steeds meer een rare patstelling ontstaan.’

Extreem kostbaar en moeilijk

Want enerzijds staat nog altijd als een paal boven water dat een invasie in Taiwan voor China extreem kostbaar en moeilijk is. ‘Het succesvol uitvoeren van zo’n invasie zal gepaard gaan met veel bloedvergieten. Anderzijds heeft de Amerikaanse afschrikking wel degelijk aan kracht ingeboet. Daarbovenop komt nog de extreme investering in allerlei nieuwe schepen door China, waaronder een hele hoop die specifiek ingezet kunnen worden voor de inname van een eiland.’

Al met al is Oost-Azië een regio vol potentiële geopolitieke-militaire gevaren, maar ook een enorme potentiële waardecreatie. Die is verspreid over met name Zuid-Korea, Japan, Taiwan en China. Van de Europese containerterminals is 75 procent Chinees. Ooit was dat een bewuste keuze om productie naar China te verplaatsen. Het bewustzijn en de politieke wil om iets te ondernemen tegen de afhankelijkheid van China is gegroeid, meent Tom Berendsen. ‘Daarin speelt de positie van Duitsland een belangrijke rol.’

Berendsen is ervan overtuigd dat Europa nog altijd in staat is om de afhankelijkheid van China af te bouwen. Daar is de afgelopen twee jaar vanuit Brussel al flink werk van gemaakt. ‘Voor de energietransitie zijn we nog extreem afhankelijk, maar er worden programma’s opgezet om de industrie in Europa te stimuleren en meer zelf te produceren. En er ligt een kritiekegrondstoffenact in Europa, waarin wordt gezegd dat Brussel veel meer grondstoffen zelf wil minen, meer wil recyclen, meer innoveren en minder wil gebruiken.’

Bron: BNR Nieuwsradio, 31 maart 2024 / BNR Nieuwsradio, 30 maart 2024

Lees ook het nieuwe rapport door Joris Teer e.a.: De Prijs van Conflict: Economische Gevolgen van een Militaire Crisis rondom Taiwan voor Nederland en de EU.

Over deze podcast

De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.

Host: Paul van Liempt

Redactie: Michaël Roele

Strategische Vragen | De Strateeg: Kan Europa zelf meer chips gaan maken?

/0 Comments/in , , , , /by

Een toekomstige inname van Taiwan door China kan voor ons in het Westen grote economische gevolgen hebben. Moet Europa om zich daarop voor te bereiden zelf meer chips gaan maken?

Dat ga je horen in deze extra aflevering van De Strateeg van:

– Tom Berendsen, Europarlementariër en lijsttrekker voor het CDA

– Joris Teer, strategisch analist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies

Bron: BNR Nieuwsradio, 31 maart 2024

Lees ook het nieuwe rapport door Joris Teer e.a.: De Prijs van Conflict: Economische Gevolgen van een Militaire Crisis rondom Taiwan voor Nederland en de EU.

Over deze podcast

De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.

Host: Paul van Liempt

Redactie: Michaël Roele

Joris Teer | Rondetafelgesprek over invasie van Taiwan voor de Tweede Kamer Commissie voor Buitenlandse Zaken

/0 Comments/in , , , , /by

Op donderdag 28 maart hield de vaste Commissie voor Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer der Staten-Generaal een Rondetafelgesprek over de impact van een blokkade en/of een eventuele invasie van Taiwan door China.

HCSS strategisch analist Joris Teer was een van de uitgenodigde sprekers, en deelde conclusies uit zijn nieuwste onderzoek “De Prijs van Conflict: Economische Gevolgen van een Militaire Crisis rondom Taiwan voor Nederland en de EU”.

Bekijk het hele rondetafelgesprek hier terug:

Sprekers:

  • Mw. Xiaoxue Martin, Instituut Clingendael
  • Dr. Gerrit van der Wees, George Mason University (via videoverbinding)
  • Dr. Sense Hofstede, Instituut Clingendael
  • Dhr. Joris Teer, the Hague Centre for Strategic Studies (HCSS)

Bron: Tweede Kamer, Debat Direct

Nieuw rapport: “De Prijs van Conflict: Economische Gevolgen van een Militaire Crisis rondom Taiwan voor Nederland en de EU”.

Download Rapport NL (PDF)
Download Dutch ExSum (PDF)
Download Slide Deck NL (PDF)
Download Slide Deck EN (PDF)