Joris Teer | Rondetafelgesprek over invasie van Taiwan voor de Tweede Kamer Commissie voor Buitenlandse Zaken

/in , , , , /by

Op donderdag 28 maart hield de vaste Commissie voor Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer der Staten-Generaal een Rondetafelgesprek over de impact van een blokkade en/of een eventuele invasie van Taiwan door China.

HCSS strategisch analist Joris Teer was een van de uitgenodigde sprekers, en deelde conclusies uit zijn nieuwste onderzoek “De Prijs van Conflict: Economische Gevolgen van een Militaire Crisis rondom Taiwan voor Nederland en de EU”.

Bekijk het hele rondetafelgesprek hier terug:

Sprekers:

  • Mw. Xiaoxue Martin, Instituut Clingendael
  • Dr. Gerrit van der Wees, George Mason University (via videoverbinding)
  • Dr. Sense Hofstede, Instituut Clingendael
  • Dhr. Joris Teer, the Hague Centre for Strategic Studies (HCSS)

Bron: Tweede Kamer, Debat Direct

Nieuw rapport: “De Prijs van Conflict: Economische Gevolgen van een Militaire Crisis rondom Taiwan voor Nederland en de EU”.

Download Rapport NL (PDF)
Download Dutch ExSum (PDF)
Download Slide Deck NL (PDF)
Download Slide Deck EN (PDF)

New report | Economic implications of a Taiwan military crisis for the Netherlands and the EU

/0 Comments/in , , , , , , /by

East Asia has become the manufacturing and one of the consumption centres of the world economy throughout the last fifty years. Dangerously, the probability of a military crisis in East Asia, in particular a military conflict over Taiwan, has increased throughout the last decade. Disruptions in the supply of essential components, such as semiconductors, and end-prod¬ucts will have consequences for the functioning of critical sectors and the economy of the Netherlands and the EU. As a result, both the Netherlands and the EU have a strong interest in maintaining peace and stability in the Taiwan Strait.

Download English version (PDF)

The committee on Foreign Trade and Development Cooperation of the Netherlands House of Representatives has asked HCSS to assess the geo-economic consequences of a military conflict on and around Taiwan. This report by Joris Teer, Davis Ellison and Abe de Ruijter outlines the geopolitical-military context in which Dutch-European trade relations with Taiwan take place. It maps the consequences of war-related disruption of an (armed) conflict around Taiwan for these relations. In order to do so, this report sets out to identify the likely and possible consequences for critical sectors (e.g., the medical and defence industry) and the broader economy of the Netherlands and the EU, if China applies military power to change the status quo in its relations with Taiwan. By outlining these impacts, the report seeks to facili¬tate the Committee in identifying measures that may contribute to the prevention of conflict and to mitigate the negative consequences of a conflict. In the section “Policy implications and recommendations” on pages 50 to 53, the authors make policy recommendations to contribute to these goals.

In addition, governments, businesses and other organizations would do well to think through the consequences of military conflict in East Asia a structured way. Going through geopolitical-military stress tests with defense and geo-economic experts always reveals new vulnerabilities. Exercises to test whether organizations are prepared for cyber-attacks are commonplace. Yet, organizations far less often probe how they would do under war-related disruption of their supply chains and perhaps even production sites. Based on the insights derived from such stress-tests, risks can be mitigated. Our crisis scenarios, the “Taiwan crisis storylines” presented in Section 3.2 and Appendix A serve this purpose.

© The Hague Centre for Strategic Studies. The research for and production of the Dutch-language version of this report was commissioned by the committee on Foreign Trade and Development Cooperation of the Netherlands House of Representatives. Responsibility for the contents and for the opinions expressed, rests solely with the authors.

The research for the content of this report was finalised on 1 February 2024. Events or development that took place or were revealed after this date have not been taken into account.

Download Dutch version (PDF)
Download Dutch ExSum (PDF)
Download Dutch Slide Deck (PDF)
Download English Slide Deck (PDF)

Authors: Joris Teer, Davis Ellison and Abe de Ruijter.

Contributions by: Rob de Wijk, Tim Sweijs, Han ten Broeke, Benedetta Girardi, Anna Sophie den Ouden and Berend Kwak.

Infographics design: Jelle van der Weerd.

Column Rob de Wijk: Poetin en Netanyahu hebben geen ruimte meer voor oplossingen

/0 Comments/in , , /by

De overreacties van Poetin op de vreselijke aanslag op de concerthal in Moskou en die van Netanyahu op de afgrijselijke aanslag van 7 oktober 2023 laten zien hoe leiders de gevangenen van hun eigen retoriek kunnen worden.

Poetin wees na de aanslag onmiddellijk naar Oekraïne. Later zou IS erachter zitten. Vervolgens kwam FSB-baas Bortnikov met de ongefundeerde claim dat de inlichtingendiensten van de Amerikanen, Britten en Oekraïners de aanslag zouden hebben gefaciliteerd, ook al had zijn dienst naar eigen zeggen net IS-strijders opgepakt.

Aan de kwaliteit van die dienst en het oordeelsvermogen van Poetin moet inmiddels sterk worden getwijfeld. Ik ben de enorme inschattingsfout dat de Oekraïense bevolking de Russen op 24 februari 2022 met bloemen en toetertjes zou ontvangen niet vergeten. Begin maart negeerden zij de waarschuwingen van de Amerikaanse inlichtingendienst dat deze aanslag eraan zat te komen, terwijl ook de FSB aanwijzingen had.

Niet handelen op aanwijzingen ondermijnt Poetins positie, behalve als hij Oekraïne en het Westen de schuld kan geven. De vraag wie erachter zit, is belangrijk omdat Poetin een reputatie hoog te houden heeft als het gaat om represailles. Tegen wie zal hij nu keihard optreden? Tegen IS? De Tadzjieken, die met de daders in verband werden gebracht? Tegen Oekraïne? Of het Westen? Doordat Poetin bezeten van het Westen en Oekraïne is, wordt een oorlog met de Navo bijna onvermijdelijk.

Netanyahu zwemt in dezelfde fuik als Poetin

In diezelfde fuik zwemt nu ook de Israëlische premier Netanyahu. Ook hij trekt zich weinig aan van de rest van de wereld en is bijna bezeten van Gaza. Herhaaldelijke verzoeken van president Biden om zich in te houden werden genegeerd. De schok kwam echter toen Amerika zich afgelopen maandag onthield van stemming waardoor de VN-Veiligheidsraad een bindende resolutie aannam die Israël verplicht de strijd te staken. Daarop ontstak de premier in woede en sprak over verraad. Met zijn gedrag verspeelt Netanyahu in grote delen van de wereld het laatste restje sympathie. Zijn gedrag wordt, net als bij Poetin, gekenmerkt door anderen de schuld te geven. Nu Biden zich tegen hem keert, kan hij zeggen dat de Amerikaanse president hem van de overwinning afhoudt terwijl hij, Netan­yahu, zich inzet voor de veiligheid van Israël.

Maar er is meer. De inschatting is dat de Israëlische premier na een wetswijziging van maart 2023 moeilijk veroordeeld kan worden voor de beschuldigingen van fraude, corruptie en omkoping. Wordt hij de held van de oorlog, dan zou er een situatie kunnen ontstaan dat hij ook na zijn premierschap het tij weet te keren en uit de gevangenis blijft. Biden ontneemt hem nu die kans.

Beide leiders hebben zich met hun retoriek buiten de beschaafde wereld geplaatst en zich in een positie gemanoeuvreerd waarin ze feitelijk geen speelruimte meer hebben voor het vinden van constructieve oplossingen. Entrapment heet dat in het jargon. Dat is helaas een veel voorkomend fenomeen waardoor landen bij oorlogen betrokken raken en uiteindelijk onderuitgaan.

De Israëlische krant Ma’ariv omschreef Netanyahu’s gedrag daarom als ‘geschift’. De krant Ha’aretz scheef dat hij de man ‘van vernietiging’ is geworden en zijn land in gevaar brengt. Precies dat doet ook Poetin.

Rob de Wijk, Trouw, 29 maart 2024

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Multidomein Optreden | Bijdrage voor het Rondetafelgesprek van de Tweede Kamercommissie voor Defensie

/0 Comments/in , , , /by

‘Sneller, slimmer en effectiever dan de tegenstander kunnen opereren omdat je hem niet in een domein bevecht, maar hem op allerlei verschillende manieren aanpakt.’

De vaste commissie voor Defensie van de Tweede Kamer organiseerde op woensdag 20 maart een rondetafelgesprek over Informatiegestuurd optreden, Multi Domain Operations, en Defensie Strategie Data Science en AI. HCSS directeur onderzoek Tim Sweijs was een van de uitgenodigde sprekers.

Met het rondetafelgesprek wil de commissie meer informatie vergaren over Defensie Strategie Datascience en AI en de invoering van informatiegestuurd optreden door de gehele Defensieorganisatie en de implicaties die dat heeft voor het NAVO-voornemen om het concept van Multi Domain Operations (MDO) leidend te laten zijn in het klaarmaken van de NAVO en haar leden voor de toekomst.

De bijdrage van Tim Sweijs is hier als PDF te downloaden.

Bekijk het hele rondetafelgesprek hier terug:

Sprekers:

  • Dr. Tim Sweijs, The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS)
  • Mietta Groeneveld, NAVO Command and Control Centre of Excellence
  • Antoine Smallegange, Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO)

Reflections on the WPS MENA training in Amman, Jordan

/0 Comments/in , , /by

By Benedetta Benzoni and Irina Patrahau (HCSS)

As part of the Water, Peace & Security (WPS) partnership’s ongoing efforts to strengthen conflict-sensitive water management and turn water into an opportunity for peace and collaboration, WPS organised a two-day training in Jordan in February 2024. The training was built around the WPS ‘toolbox’ of instruments, methods and approaches that integrate early warning and anticipatory action to manage and mitigate water-induced conflict risk.

Group photo MENA

The 30+ participants of this training session, comprising representatives from the Ministries of Water Resources across eight different countries in the MENA region, representatives from the IFRC’s regional offices, and Dutch diplomats working in the MENA, came together for two days of discussion and learning. The diversity of participants is a key part of WPS’ strategy of ensuring a whole-of-society approach to the prevention and mitigation of water-induced conflict, and ensured lively and useful discussions.

This training was designed to complete the Shiraka Water Management training programme, coordinated by Netherlands Enterprise Agency (RVO) and supported by the The Hague Academy for Local Governance.

DAY 1: INTRODUCING THE WPS TOOLBOX

The ambassador of the Kingdom of the Netherlands to Jordan, Harry Verweij, provided opening remarks, highlighting the importance of collaboration to address water-related security challenges in the MENA region. After that, the training kicked off with an introduction to the water-conflict nexus offered by Laura Birkman from The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS). This session, focussing on water as a threat multiplier, introduced water-conflict pathways as a useful instrument to understand root causes, mediating factors and conflict outcomes.

This was followed by a plenary session on the use of data and machine learning for proactive environmental security management, where Elizabeth Saccoccia from the World Resources Institute introduced participants to the WPS Global Early Warning Tool and its uses.

MENA2

The day continued with two hands-on breakout sessions, both of which were highlighted by participants as being particularly useful for their daily work. In her negotiation-focussed session, Svenja Wolter from International Alert guided participants through understanding the needs, interests and positions of conflicting parties, as well as best-practices for dialogue facilitation. In their session on the causal loop, Bouke Ottow and Nancy Haddaden from Deltares focussed on the broader system dynamics that feed into the relationship of water and conflict and allowed participants to practice this understanding by building causal loop diagrams.

DAY 2: USING THE WPS TOOLBOX FOR CONFLICT-SENSITIVE WATER MANAGEMENT

The second day opened with a session that brought back the WPS toolbox and discussed how to integrate these instruments into the work daily work of participants, led by Svenja Wolter from International Alert. Moreover, the session expanded the conversation on conflict sensitivity, and ways to identify and mitigate the potential risks and unintended consequences of an intervention on water management.

The WPS training ended with an interactive Serious Game, designed by Irina Patrahau (HCSS). This session allowed participants to apply their learnings and practice using the entirety of the WPS toolbox to try to mitigate a fictional scenario of a water-related conflict between the government and water user groups.

MENA3

WHAT NEXT?

The WPS partnership continues its mobilisation and awareness efforts through its regional work. In the MENA region, The partnership is active in Iraq, where it organises training and dialogue sessions for local stakeholders on top of its work with policymakers. It is also active in Mali, Kenya and Ethiopia. If you are interested in the WPS toolbox, we offer free, publicly available training modules here.

Source: Water, Peace and Security website

De Strateeg: De grote economische gevolgen van een toekomstige inname van Taiwan

/0 Comments/in , , , , /by

Het is niet de vraag OF China Taiwan binnen gaat vallen, maar wanneer. China steekt zijn ambities om het eiland bij het land te voegen niet onder stoelen of banken. In 2049 als de Volksrepubliek China 100 jaar bestaat moet die unificatie toch wel voltooid zijn, zo denken Chinakenners. Dit kan grote economische gevolgen hebben voor ons.

Dit heeft onder meer te maken met onze afhankelijkheid van China, maar denk ook aan het Taiwanese chipbedrijf TSMC voor ASML en de vaarroutes die door heel Oost-Azië lopen. Hoe kan Europa zich hier tegen wapenen?

Dat ga je horen in deze aflevering van De Strateeg van:

– Tom Berendsen, Europarlementariër en lijsttrekker voor het CDA

– Joris Teer, strategisch analist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies

Bron: BNR Nieuwsradio, 24 maart 2024

Lees ook het nieuwe rapport door Joris Teer e.a.: De Prijs van Conflict: Economische Gevolgen van een Militaire Crisis rondom Taiwan voor Nederland en de EU.

Over deze podcast

De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.

Host: Paul van Liempt

Redactie: Michaël Roele

Column Rob de Wijk: Poetin zit vast in een doodlopende weg, hij kan alleen nog wild om zich heen meppen

/0 Comments/in , , /by

Democratische leiders zijn niet oneindig houdbaar, autocratische leiders wel. Poetin werd tijdens zijn eerste termijn in 2000 met ruim 53 procent van de stemmen gekozen, maar vorige week is dat opgelopen tot 87,5 procent. In 2030 zal hij daarom wel met ruim 95 procent worden herkozen.

Het record staat overigens op naam van de Turkmeense leider Niyazov, met 99,5 procent. Als dank liet hij een twaalf meter hoog, met bladgoud beplakt beeld van zich zelf oprichten dat met de zon meedraaide.

Net als zijn Chinese collega Xi en talloze andere autocraten heeft Poetin, overtuigd van zijn eigen voortreffelijkheid, onmisbaarheid en gehechtheid aan de macht, de wet zo veranderd dat hij feitelijk tot aan zijn dood kan aanblijven.

Als Poetin deze termijn afmaakt, is hij in 2030 na Catharina de Grote de langstzittende monarch van Rusland. ‘Monarch’ omdat de president zich zo gedraagt. Ik ben ervan overtuigd dat hij zich in een ander tijdsgewricht tot tsaar had laten kronen en een nieuwe dynastie had gevestigd.

De laatste die dat deed was Jean-Bédel Bokassa, de president van de Centraal Afrikaanse Republiek, die in 1976 het keizerrijk uitriep. Zijne Keizerlijke Majesteit Bokassa I werd al in 1979 afgezet, nadat zijn onderdanen in opstand waren gekomen tegen de toenemende repressie. Het ging mis toen scholieren en studenten schooluniformen moesten dragen die vervaardigd werden door een bedrijf van zijn vrouw. Dit leidde tot een opstand en een slachtpartij zonder weerga.

Afzetten van een autocraat is niet eenvoudig

Het afzetten van een autocraat is niet eenvoudig. Bokassa werd met hulp van de Fransen verdreven. Er waren complete invasies voor nodig om de Iraakse leider Saddam Hoessein (2003) en zijn Libische collega Khadaffi (2011) af te zetten en uiteindelijk om het leven te brengen.

Poetin zal hier ongetwijfeld van hebben geleerd en zijn veiligheidsmaatregelen op orde hebben. Sterker, hij schijnt op dat punt bijna paranoïde te zijn, gezien zijn leger aan beveiligers, het feit dat hij over voorproevers beschikt en de destijds extreme angst voor besmetting door covid.

Die paranoïde instelling, gekoppeld aan langdurige, zelfgekozen isolatie tijdens de pandemie verklaart mogelijk waarom hij aan de oorlog in Oekraïne is begonnen. Inmiddels is bewezen dat Poetin dacht de klus in een paar dagen te kunnen klaren. Maar ook toen kon elke beginnende militaire expert hem vertellen dat demilitarisatie en denazificatie van een land ter grootte van Frankrijk en met 45 miljoen inwoners, niet vlot met een paar honderdduizend militairen te doen is.

Dit soort magistrale inschattingsfouten kunnen zich herhalen. Het is niet uitgesloten dat Poetin gaat geloven in zijn eigen verhaal dat het Westen op het punt staat Rusland binnen te vallen. Zijn voortdurende gedreig met kernwapens duidt daarop. Het feit dat hij besloten heeft de Russische economie van die van het Westen te ontkoppelen, laat ook zien dat hier iemand regeert die megafouten heeft gemaakt.

Poetin is een doodlopende weg ingeslagen, waarin hij alleen overeind kan blijven door wild om zich heen te meppen. Dit kan tot een nog grotere oorlog in Europa leiden of tot zijn ondergang.

Rob de Wijk, Trouw, 21 maart 2024

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Water: een bron voor vrede en conflict

/0 Comments/in , /by

Onze watervoorraad krimpt, terwijl de vraag groter is dan ooit. Wereldwijd neemt het aantal conflicten over de beschikbaarheid en verdeling van water toe. Tijdens Wereldwaterdag staan we daarom stil bij de rol van water in vrede en conflict. Want hoe kan water een oorlog veroorzaken? En wat kunnen we doen om water-gerelateerde conflicten in de toekomst te voorkomen? We leggen het uit.   

Door klimaatverandering krijgen we steeds vaker met recordhoge tempraturen, korte regenseizoenen en extreme droogte te maken. Tegelijkertijd groeit de wereldbevolking in een rap tempo en gebruiken we meer water voor onze landbouw, industrieën en energievoorziening. Een slechte combinatie voor de wereldwijde watervoorraad: er is minder water beschikbaar, maar meer vraag dan ooit.

Water als aanstichter, wapen en slachtoffer

De toenemende druk op de watervoorraad kan voor spanningen zorgen. Binnen gemeenschappen, maar ook tussen landen. Want wereldwijd wordt ruim de helft van alle zoetwaterbronnen, zoals rivieren, meren en grondwater, door twee of meerdere landen gedeeld. Denk bijvoorbeeld aan de Nijl, een van de langste rivieren ter wereld die door elf verschillende landen stroomt.

De manier waarop landen met hun eigen watervoorraad omgaan, heeft hierdoor vaak gevolgen voor de watervoorziening in andere landen. De bouw van een dam kan bijvoorbeeld voor watertekorten in lager gelegen gebieden zorgen. Ook gaat het lozen van afvalwater vaak ten koste van de waterkwaliteit in andere landen. Water kan zo conflicten veroorzaken of zorgen dat de vlam sneller overslaat bij bestaande conflicten.

In een conflict kan water ook bewust als wapen worden gebruikt. Bijvoorbeeld door een land van water af te sluiten en zo de samenleving onder druk te zetten. Tegelijkertijd zijn watervoorzieningen vaak ook een slachtoffer in conflicten. Denk bijvoorbeeld aan de verwoesting van de Kakhovka Dam in Oekraïne. Dit had rampzalige gevolgen voor de watervoorraad, sanitaire voorzieningen en riolering in de regio.   

Waterdiplomatie

Beter waterbeheer, samenwerking en afspraken over de verdeling van water zijn de meest effectieve manieren om water-gerelateerde conflicten tegen te gaan. Nederland heeft veel kennis en ervaring op dit gebied en kan andere landen hierbij helpen.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken financiert daarom bijvoorbeeld het programma Cooperation in International Waters in Africa. Dit programma zet zich in voor betere samenwerking bij grensoverschrijdend waterbeheer in Afrika. Waterdiplomatie staat hierbij centraal. Dit gaat om gesprekken en afspraken over de omgang en verdeling van water tussen alle watergebruikers. Van landen tot het bedrijfsleven en kennisinstellingen. Maar ook om het uitwisselen van kennis en informatie. Bijvoorbeeld over de hoeveelheid water in de rivieren of manieren om water te besparen.

Trainingen

Het ministerie financiert ook organisaties, zoals IHE Delft en Clingendael, die mensen uit ontwikkelingslanden trainen op het gebied van waterdiplomatie. Deze trainingen gaan bijvoorbeeld over internationale waterverdragen, het maken internationale afspraken en waarom het belangrijk is om bijvoorbeeld maatschappelijke organisaties en bedrijven hierbij te betrekken. 

Risico’s voorspellen

Een ander voorbeeld is de door Nederland gefinancierde Global Tool van het Water, Peace and Security partnerschap (WPS), met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) als een van de consortium partners. Deze innovatieve tool voorspelt waar conflicten in de komende twaalf maanden zouden kunnen ontstaan. Via de tool kunnen we risico’s  beter in kaart brengen, zodat we op tijd kunnen ingrijpen om erger te voorkomen.

De Global Tool kan conflicten in Afrika, het Midden-Oosten en Zuid- en Zuidoost-Azië voorspellen. Daarnaast werkt het partnerschap ook aan landspecifieke tools. Deze tools maken een gedetailleerde analyse van onderliggende problemen en mogelijke oplossingen. Hierdoor kunnen lokale overheden sneller op water-gerelateerde risico’s reageren en geweld voorkomen.

Bron voor vrede

Hoewel de druk op onze watervoorraad toeneemt, hoeft dit niet noodzakelijk tot nieuwe conflicten te leiden. Wanneer we samenwerken, afspraken maken en beter met ons water omgaan, kunnen we conflicten niet alleen voorkomen, maar werken we ook aan vooruitgang en welvaart. Zo is samenwerking op het gebied van water soms ook de start van samenwerking op andere terreinen, zoals economie en handel.

Bron: Ministerie van Buitenlandse Zaken

The Future of Nuclear Arms Control and the Impact of the Russia-Ukraine War

/0 Comments/in , , , , /by

In the new volume “The Future of Nuclear Arms Control and the Impact of the Russia-Ukraine War“, three analysts propose ways to strengthen the arms control regime: by restoring treaties (Nadezhda Arbatova), by engaging in arms restraint (George Perkovich), or by Europeans playing a more prominent role (Paul van Hooft).

The publication of the American Academy of Arts and Sciences explores the traditional nuclear arms control regime, how it has become fractured over time, and the ways in which it can be strengthened.

HCSS senior strategic analyst Paul van Hooft contributed the section “Deter, Compete, and Engage: Europe’s Responsibility within the Arms Control Regime after Ukraine, with or without the United States.” Europeans need to take greater responsibility for their own security in the new geopolitical context, and this includes taking an active role in the European and possibly the global arms control regime, Van Hooft concludes.

Download the full publication with the button below:

Download Link (PDF)

This publication is part of the project on “Promoting Dialogue on Arms Control and Disarmament”. Through Track-2 meetings between U.S., Russian, and Chinese experts, Promoting Dialogue on Arms Control and Disarmament seeks to identify a range of measures to enhance strategic stability among the major nuclear powers and avoid costly arms races.

Column Nieuwe Oogst: Poolse boeren schieten zich in de voet met actie tegen Oekraïne

/0 Comments/in , , /by

Wie dacht dat onder de nieuwe liberale Poolse premier Tusk het boerenprotest in dat land zou gaan liggen heeft het mis. Nog steeds lopen de gemoederen hoog op. Boeren zijn tegen de goedkope graanimporten uit Oekraïne. Dat zien ze als oneerlijke concurrentie en broodroof.

Het gevolg is dat grenzen werden geblokkeerd en actievoerders tonnen graan uit wagons lieten lopen. Ook in Nederland gaan er overigens stemmen om de graanimporten uit dat land te blokkeren of aan banden te leggen.

Maar in Polen dreigen tienduizenden boeren het land totaal te ontwrichten. Het ging hen niet alleen om de goedkope graanimporten, maar ook om de gevolgen van de Green Deal en andere Brussels wet- en regelgeving. In een poging de gemoederen te bedaren vroeg Tusk aan Brussel om de import van alle agrarische producten uit Rusland en Belarus te verbieden. Want ook die landen zouden voor de ondermijning van de concurrentiepositie zorgen.

Een beetje vreemd zijn die protesten wel. Want ook Poolse boeren zijn blij onder het Russische juk uit te zijn. Ze weten heel goed dat hun Oekraïense collega’s daar nu ook naar snakken. Een beetje meer begrip zou hen sieren.

De woede van de Poolse boeren valt deels te begrijpen, maar wat Oekraïne betreft is volgens mij sprake van kortzichtigheid. Want boeren kunnen zichzelf uiteindelijk in de vingers snijden. Zonder voldoende inkomsten overleeft Oekraïne niet. Precies daarom heeft de Europese Commissie besloten de vrijhandel te verlengen tot in 2025.

Hoe slechter Oekraïne het op het slagveld doet, hoe meer druk er op Europa wordt gezet om geld en wapens te leveren. En als het helemaal fout gaat en Oekraïne verliest of Poetin de NAVO-landen aanvalt, rijzen de kosten voor Europa echt de pan uit. Een oorlog met de NAVO is toch niet mogelijk, hoor ik u denken? Zeker wel, want ook Nederland heeft troepen in de Baltische Staten gestationeerd. Worden die troepen aangevallen, dan treedt het NAVO-verdrag in werking en is ook Nederland in oorlog met Rusland.

Met hun acties tegen Oekraïne schieten de Poolse boeren zichzelf uiteindelijk in de voet. Als de inkomsten van Oekraïne verminderen, zal Europa dat compenseren. En in tijd van oorlog ontspoort ook onze economie. Dat raakt ook de boeren in heel Europa. Zo bezien is solidariteit met Oekraïne een investering in onze eigen veiligheid, dus welvaart. Dat is een inzicht dat niet alleen de Poolse boeren zich eigen zullen moeten maken.

Rob de Wijk, Nieuwe Oogst, 21 maart 2024