Het leek op een déjà vu. Een uur vertraging aan de grens bij Lille om Frankrijk binnen te komen. Ziet zo het einde van Schengen eruit? Volgens de verladersorganisatie Evo zijn de kosten nu al ongeveer 2 miljoen euro per dag vanwege oponthoud en te late leveringen.
Auto’s moeten de laatste hindernis nemen op de onafzienbare asfaltvlakte van het pas vorig jaar definitief afgebroken voormalige douanecomplex. Tientallen agenten en agentes waren daar vooral met elkaar bezig en gunden de passerende auto’s geen blik waardig. Dus zo zien versterkte grenscontroles eruit om terroristen en illegalen tegen te gaan.
Eenmaal in Frankrijk realiseer je je dat de noodtoestand nog steeds van kracht is. Die werd ingesteld na de vreselijke aanslagen van afgelopen november. Politie en justitie hebben nu zulke grote volmachten dat velen vrezen dat Frankrijk naar een politiestaat afglijdt. Vooral ook omdat president Hollande de grondwet trachtte te veranderen om de staat meer bevoegdheden te geven. De senaat stak er een stokje voor.
Op het platteland merk je er allemaal niet veel van, ook al is de haat tegen alles wat naar Parijs riekt, inclusief de gevreesde nationale gendarmerie, groot. In de steden gaat het er wat ruiger aan toe.
Een heuse veldslag
De binnenstad van Parijs is ongebouwd tot een halve vesting om de staat tegen aanslagen te beschermen. Tegelijkertijd hebben de Franse autoriteiten de handen vol aan de Nuits Debout, het nachtelijke protest tegen…Tja, tegen wat eigenlijk? Natuurlijk wordt er geprotesteerd tegen de hervorming van de arbeidswetgeving.
In een poging om het werkloosheidspercentage van ruim 10 procent omlaag te brengen mogen werknemers nu sneller ontslagen worden en mogen werktijden flexibeler worden. Nu is de 35-urige werkweek nog heilig.
Mijn Franse vrienden kijken mij wat glazig aan als ik vertel dat wij Nederlanders zonder morren akkoord gingen met de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd, versoepeling van het ontslagrecht en de aantasting van nog wat die verworven rechten. Waarom gingen jullie de straat niet op? Dat doen de Fransen vaak en vol overgave.
Inmiddels heeft zich op de Place de la Republique al een heuse veldslag voorgedaan en leek de stemming op de revolutionaire sfeer van 1968, toen premier Pompidou uiteindelijk tankdivisies rond de hoofdstad samentrok. Hij vreesde voor een herhaling van de Franse Revolutie en zag zich als een Lodewijk XVI op de vlucht slaan. De Nuits Debout liepen overigens ook uit de hand in steden als Marseille, Nanterre, Bordeaux en Rennes.
Eigenlijk wordt er geprotesteerd tegen alles wat mis is: het kapitalisme, de ongelijkheid, het ‘rechtse’ socialistische beleid, het milieu, de mondialisering, de multinationals, en men is natuurlijk voor verankering van gebarentaal in de grondwet.
Frankrijk neemt zichzelf echter door al de protesten in de houdgreep. De regering weet dat veranderingen nodig zijn; de bevolking pikt het niet. Daarop weet de gecentraliseerde staat slechts met repressie te reageren. Typisch Frans, maar heel gevaarlijk voor de stabiliteit van het land.
Economisch hervormen wordt zo onmogelijk, de onvrede neemt alleen maar toe en aanslagen blijven dreigen. Versterkte grenscontroles of niet.
Trouw
Photo credit: Moyan_Brenn via Foter.com / CC BY
