Wat ik nou van de Brexit vond, wilde de chauffeur weten die mij naar Gatwick bracht. Ik toonde mij niet van mijn begripvolle kant: “Het is jullie besluit en nu moeten jullie de consequenties dragen van een lage pond die de prijzen opdrijft, vertrekkende bedrijven, de uittocht van werkers in de gezondheidszorg, en uiteindelijk de verdere aantasting van de economie, dus jouw welvaart.” Hij reageerde met een gelaten “waarom is dit ons allemaal niet verteld?” Dat was het natuurlijk wel, maar de overheid werd niet geloofd en de brexiteers zetten het weg als bangmakerij. Mijn chauffeur was bovendien afgegaan op zijn favoriete krant die vooral pro-Brexit nonsens verkondigde.
Recent onderzoek wees uit dat een kwart van de bevolking zich nu misleid voelt. Een kwart? Dat is weinig als je bedenkt dat de claim dat de Brexit wekelijks 350 miljoen pond aan het gezondheidszorgbudget zou toevoegen een grove leugen was. Uit hetzelfde onderzoek bleek dat nu al 39 procent van de Britten vreest in zijn portemonnee te worden geraakt en een meerderheid nu voor remain zou stemmen.
Terug op het vasteland begroette een bevriende Britse oud-directeur-generaal van de EU mij in kreupel Nederlands. Het bleek dat hij net Belg was geworden om ‘opties te hebben’. Een oud-eurobureaucraat die jarenlang zijn land in Brussel had verdedigd, was nu een soort vluchteling die mij meldde dat hij niet de enige was. Hij drukte mij een boek in handen ‘Alice in Brexitland’ met als ondertitel ‘je hoeft niet gek te zijn om hier te wonen, maar het helpt wel’.
Nog zin in de Brexit?
Vervolgens liep ik ook nog een bevriend, prominent lid van het House of Lords tegen het lijf. “Nog zin in de Brexit?”, vroeg ik haar. Ze was een remainer, maar wist me een half jaar geleden bij hoog en bij laag te bezweren dat de Brexit een feit was en dat terugkomen op dat besluit een nederlaag was die de Britse trots niet kon incasseren. Ook zij drukte me wat in handen: de net verschenen position papers van de regering waarin vergaande voorstellen worden gedaan over de toekomstige relatie met de EU. Die moest hecht worden en men was zelfs bereid om betalingen aan de EU te doen als dat de aansluiting zou helpen.
Nieuw referendum
Ze concludeerde dat de recente voorstellen van haar regering verdacht veel leken op lidmaatschap zonder zeggenschap, maar wel met financiële verplichtingen en minder welvaart. Zij was inmiddels tot het inzicht gekomen dat het vrijwel zeker was dat er over een jaar of twee een nieuw referendum zou komen. Dit zou, gesteund door delen van de Tories, worden afgedwongen door de vakbonden en de oppositie.
En daarmee zijn we terug bij af. Mijn chauffeur had dus beschermd moeten worden tegen politici die hem uit machtswellust willens en wetens de afgrond in drijven.
Dat geldt overigens ook voor de bevolking van Catalonië die door voorstanders van afscheiding gouden bergen wordt beloofd, terwijl het onduidelijk is hoe dit land zonder inbedding in Spanje, de EU en de Wereldhandelsorganisatie economisch kan overleven.